Diolch yn fawr iawn i chi am ddilyn ein llif byw heddiw.

Cofiwch y byddwn yn dychwelyd â'r llif byw fore Gwener, ar ddiwrnod y Cadeirio!

Cai Llewelyn Evans sydd wedi cipio Medal Ddrama Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd eleni.

Derbyniodd ei wobr ar lwyfan y Pafiliwn Mawr ddydd Iau mewn seremoni arbennig. 

Cyflwynwyd y Fedal Ddrama am ddrama lwyfan heb unrhyw gyfyngiad o ran hyd. 

Cafodd Cai Llewelyn Evans ei fagu ym mhentref Pontarddulais. Cafodd ei addysgu yn Ysgol Bryniago, Pontarddulais, Ysgol y Strade, Llanelli, a Phrifysgol Aberystwyth, lle enillodd radd MA mewn Llenyddiaeth Ôl-fodern Americanaidd, gan ysgrifennu traethawd hir ar ddramâu August Wilson.

Image

Heddiw fe fu golwg360 yn siarad â Richard Jones, gwirfoddolwr wrth y brif fynedfa, sy’n dweud nad yw pobol yn gwrando a’u bod yn gallu bod yn anghwrtais.

Yn ôl y gwirfoddolwr, sy’n gyn-blismon o’r Wyddgrug, dydy pobol heb fod yn gas efo fo yn bersonol, ond maen nhw wedi bod yn gas efo rhai gwirfoddolwyr eraill.

Dywed mai’r broblem yw nad yw pobol wastad yn gwrando wrth gael cyfarwyddiadau ar sut i gadw’n saff pan fo pobol yn ceisio cerdded a cheir yn ceisio dod i mewn ag allan.

Teimla fod y gwirfoddolwyr yn haeddu mwy o barch gan na fyddai’r Eisteddfod yn bodoli oni bai amdanyn nhw.

Image

"'Newch bach o sŵn Eisteddfod Genedlaethoooooooool!"

'Pwy sy'n Galw?' - Dom, Lloyd a Don yn fyw o Lwyfan y Maes ar ddydd Mercher y 'Steddfod 🙌

'Pwy sy'n Galw?' - Dom, Lloyd and Don live from Llwyfan y Maes at the @eisteddfod 👏 pic.twitter.com/OkGbJO7yjd

— S4C 🏴󠁧󠁢󠁷󠁬󠁳󠁿 (@S4C) August 10, 2023

Mewn sgwrs ym mhabell Prifysgol Caerdydd ar y maes heddiw, mae'r newyddiadurwr Maxine Hughes, sy'n byw ac yn gweithio yn America wedi galw am fwy o fuddsoddiad i newyddiaduraeth Gymraeg.

"Mae 'na botensial i straeon a newyddion Cymraeg gyrraedd gymaint mwy o bobl.

"Wrth i ni drio denu mwy o gynulleidfaoedd, mae'n rhaid i ni fod yn barod i fynd i lygaid y stori, boed yn straeon neu materion lleol neu yn rhai rhyngwladol.

"Yn y byd digidol, mi allwn gyrraedd gymaint mwy o bobl nac yr ydym wedi gallu yn y gorffenol."

Roedd Maxine yn rhan o sgwrs oedd yn cynnwys cyflwynydd Newyddion S4C, Rhodri Llywelyn, y newyddiadurwr Sian Morgan Lloyd o Brifysgol Caerdydd a'r cadeirydd oedd y newyddiadurwr a'r cyflwynydd Gwenfair Griffiths.

Image

Bydd Maes B yn trawsnewid i fod yn theatr nos Wener, pan y bydd cwmni theatr Frân Wen a'r Eisteddfod Genedlaethol yn llwyfannu sioe newydd.

Mae Popeth ar y Ddaear yn sioe "bryfoclyd ac ysgytwol" wedi ei hysgrifennu gan Marged Tudur, Mari Elen, Iestyn Tyne a Lauren Connelly. 

Mae'r cynhyrchiad yn ffrwyth llafur pedair blynedd o waith, gyda thri cymeriad yn rhan o'r sioe sef Tom, Undeb a Malltwen. 

Bydd y gynulleidfa yn cael eu tywys ar hyd a lled Maes B yn ystod y ddrama, gydag ensemble o dros 100 o bobl ifanc ac artistiaid proffesiynol hefyd yn rhan o'r cynhyrchiad, a cherddoriaeth fyw gan HMS Morris. 

Dywedodd Iwan Fôn, sy'n chwarae cymeriad Tom Lewis yn y sioe: "Ma’ Popeth ar y Ddaear ‘di gael ei seilio yn y dyfodol – ma’r cymeriad hynaf yn dod o 2072 so ma' dipyn yn y dyfodol a ma’n dychmygu be fysa’r byd yn gallu bod os ‘dan ni’n cario mlaen i weithredu fel ydan ni efo hinsawdd a lot o ffactora eraill.

Image

Criw o ddisgyblion Ysgol Hafod Lon dan arweiniad eu hathro cerdd, Meilyr Wyn sy’n diddanu’r dorf tu allan i babell Undeb Cymru’r Byd prynhawn ‘ma.

Image

Mae Gwobr Goffa Daniel Owen a’r Fedal Ryddiaith yn ‘hwb sylweddol’ i werthiant llyfrau Cymraeg, yn ôl stondinwyr a llyfrwerthwyr ar y Maes.

Mae nifer fawr o gopiau o’r ddwy gyfrol eisoes wedi eu gwerthu, ac ymysg y cyfrolau mwyaf poblogaidd yn ystod yr wythnos.

Gwynt y Dwyrain gan Alun Ffred yw cyfrol y Daniel Owen, a Hallt gan Meleri Wyn James yw cyfrol y Fedal Ryddiaitg.

Image

Image

Fe gafodd y 'Camp Cymru' cyntaf  ei agor ar y Maes heddiw.

Mae’n dod ag artistiaid, pobl greadigol ac aelodau o'r gymuned LHDTC+ ynghyd i drafod y celfyddydau cwiar Cymraeg yng Nghymru.

Mae'n cael ei ariannu gan Gyngor Celfyddydau Cymru a'i gefnogi gan Lywodraeth Cymru. 

Mae Marc Rees yn artist ac yn un o'r trefnwyr. Dywedodd: "Mae Camp Cymru yn ddiwrnod o ddigwyddiadau a thrafodaethau sy'n rhoi cyfle i ddathlu ond hefyd edrych yn drylwyr ar y dyfodol, a chael eich cyffroi ganddo.

"Mae'r Eisteddfod wedi newid yn ddramatig dros y blynyddoedd, a dwi'n meddwl ei bod hi mor bwysig ein bod ni'n newid. Rydym yn croesawu newid. Rydym yn croesawu pobl LGBTQ+ a'u gwaith.

"Mae taith Llywodraeth Cymru i wneud Cymru y genedl fwyaf cyfeillgar i bobl LHDTC+ yn Ewrop yn hynod uchelgeisiol. Mae'n daith y gallwn ni ei gwneud gyda'n gilydd, ac mae'n wych bod yr Eisteddfod yn ein cefnogi."

“Mae’n wir bwysig bod ni yma fel rhan o’r @eisteddfod, fel dylen ni fod.”

Heddiw fe lansiwyd Camp Cymru, sgwrs gelfyddydol cwiar genedlaethol gyntaf o’i fath.

Rydym yn sefyll ochr wrth ochr gyda’n cymuned LHDTC+ ac yn falch o gefnogi celfyddydau cwiar Cymraeg 🏳️‍🌈 pic.twitter.com/bwMDI2p2ns

— Llywodraeth Cymru (@LlywodraethCym) August 10, 2023

Roedd Hannah Blythyn AS, y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol, yr Aelod Arweiniol Dynodedig o Blaid Cymru, Siân Gwenllian AS, a Prif Weithredwr yr Eisteddfod Betsan Moses yn bresennol yn y lansiad.

Image

Mae angen i'r Orsedd addasu "gan bwyll bach" medd yr Archdderwydd nesaf, Mererid Hopwood.

Bydd yr Archdderwydd presennol, Myrddin ap Dafydd yn gorffen yn ei rôl ar ddiwedd Eisteddfod Genedlaethol Llŷn ac Eifionydd ym Moduan.

"Y cwbl allai ddweud yw y byddai yn gwneud fy ngorau glas i wasanaethu’r orsedd a’r Eisteddfod a Chymru hefyd," meddai Mererid Hopwood.

Darllenwch y sgwrs gyfan fan hyn.

Image

Y ddeuawd canu gwlad poblogaidd, ac arwyr lleol, John ac Alun yn diddanu Eisteddfodwyr ar stondin Undeb Amaethwyr Cymru.

Ychydig yn gymylog ond cynnes yw hi ar y Maes ar hyn o bryd.

Sych ar y Maes ym Moduan ond beth am y dyddiau nesa wrth i'r Eisteddfod ddirwyn i ben. @eisteddfod @S4C pic.twitter.com/Q4sT0kMaIr

— S4C Tywydd (@S4Ctywydd) August 10, 2023

Mae'r artist Parisa Fouladi wedi dweud nad yw'n teimlo'n ddiogel i ddychwelyd i Iran ar ôl siarad am orthrwm awdurdodau'r wlad ar raglen ddogfen Y Byd ar Bedwar ar S4C.

Roedd Parisa'n siarad gyda chriw o newyddiadurwyr ifanc Llais y Maes yn ystod yr Eisteddfod ym Moduan.

Un o artistiaid @eisteddfod yn datgelu nadyw’n teimlo yn ddiogel iddi deithio i Iran wedi iddi gymryd rhan mewn dogfen @ybydarbedwar i @s4c.

Mae @iamparisafouladi yn trafod ei phryderon am deulu a ffrindiau yn Iran gyda @llyr_eirug #llaisymaes2023 pic.twitter.com/fqyXWhPMKC

— Llais Y Maes (@LlaisyMaes) August 10, 2023

Mae un person wedi ei gludo i’r ysbyty a thri yn y ddalfa mewn cysylltiad â digwyddiad ger adeilad y Ganolfan Waith ym Mhwllheli. 

Roedd presenoldeb sylweddol gan swyddogion yr heddlu i'w weld ar Ffordd Caerdydd Isaf yn y dref ddydd Iau. 

Dywedodd yr heddlu mewn datganiad brynhawn dydd Iau ei fod yn “ddigwyddiad domestig”.

Dywedodd y Ditectif Arolygydd Richard Griffith: “Gallaf gadarnhau ar hyn o bryd bod un person wedi'i gludo i'r ysbyty, a bod tri o bobl yn y ddalfa mewn cysylltiad â'r digwyddiad.

“Hoffwn apelio ar unrhyw un a welodd unrhyw beth neu sydd ag unrhyw wybodaeth i gysylltu â ni ar-lein neu ar 101 gan ddyfynnu cyfeirnod A126779.”

Does dim dal pwy welwch chi'n cerdded y Maes mewn Eisteddfod. Dyma ddau o enwogion Cymru'n cynnal sgwrs a chyfweliad ym Moduan ddydd Iau - y darlledwr Gerallt Pennant a'r eicon Maggi Noggi.

Image

Mae'r paratoadau ar gyfer Gig y Pafiliwn nos Iau wedi cael eu cynnal yn ystod y bore - gydag un o'r artistiaid, Aneirin Karadog, yn hapus gyda'r prawf sain.

Barod amdani! Prawf sain Gig y Pafiliwn @eisteddfod yn swnio’n dew!

Mae dal i fod ambell docyn ar ôl os ydych chi eisiau ymuno â ni heno i ddathlu Hip-hop Cymraeg pic.twitter.com/DjpZCpD6Pl

— Aneirin Karadog 🏴󠁧󠁢󠁷󠁬󠁳󠁿🇺🇦 (@NeiKaradog) August 10, 2023

Mae cryn drafod wedi bod dros y misoedd diwethaf am y pwysigrwydd o warchod enwau lleoedd i'r dyfodol.

A dyma union bwnc trafod panel ar stondin Cyngor Gwynedd ar y maes fore dydd Iau, sydd yn cynnwys y Gweinidog Addysg a'r Gymraeg, Jeremy Miles.

Sgwrs am brosiectau gwarchod enwau lleoedd ac am yr heriau a’r cyfleoedd dan ofal Bedwyr Rees gyda Meirion MacIntyre
Huws (Cyngor Gwynedd), Dr Dylan Foster Evans (Prifysgol Caerdydd) a Jeremy Miles AS (Gweinidog Addysg a’r Gymraeg.)#Eisteddfod pic.twitter.com/uVIL0EPIXW

— Cyngor Gwynedd (@CyngorGwynedd) August 10, 2023

Mae pobl wedi teithio o bell ag agos i Foduan ar gyfer yr Eisteddfod yr wythnos hon.

Un sydd wedi teithio'n bellach na'r mwyafrif o Eisteddfodwyr yw Jean, sydd yn 92 oed, o Albuquerque yn New Mexico.

Eleri Sion fu'n clywed ei hanes:

Dyma Jean. Mae Jean yn 92 oed ac yn byw yn Albuquerque, New Mexico. Mae Jean wedi teithio'r holl ffordd o'r UDA i ddod i'r 'Steddfod 'leni 🥹

From Albuquerque to the @eisteddfod 🏴󠁧󠁢󠁷󠁬󠁳󠁿❤️🇺🇸#Steddfod2023 pic.twitter.com/ALtq8xKzpu

— S4C 🏴󠁧󠁢󠁷󠁬󠁳󠁿 (@S4C) August 10, 2023

Mae presenoldeb sylweddol gan swyddogion yr heddlu i'w weld ar Ffordd Caerdydd Isaf ym Mhwllheli fore dydd Iau. 

Y gred yw bod yr Ambiwlans Awyr wedi cael ei alw hefyd ac mae sawl ambiwlans wedi eu gweld yn teithio i gyfeiriad y digwyddiad.

Mae rhagor o fanylion fan hyn.

Image

Mae'n addo bod yn ddiwrnod prysur arall ar faes yr Eisteddfod ddydd Iau.

Y prif seremoni heddiw yw'r Fedal Ddrama ar fydd ar lwyfan y Pafiliwn Mawr am 16.30.

Bydd Gig y Pafiliwn hefyd heno am 20.00.