Mae gwaith celf newydd yn Nhregaron yn codi ymwybyddiaeth am adfer Gwarchodfa Natur Genedlaethol Cors Caron.

Mae'r cyforgorsydd yng Nghors Caron yn fyd-enwog, gyda miliynau o fetrau ciwbig o fawn yn dal carbon ers dros 12,000 o flynyddoedd.

Mae'r arddangosfa, yng Nghanolfan Treftadaeth y Barcud Coch, yn dangos y gwaith sy'n cael ei wneud i wella'r gors, gwaith sydd angen ei wneud yn ôl Dana Thomas o brosiect cyforgorsydd Cymru LIFE.

Dywedodd: "Mae Cors Caron yn safle pwysig yn rhyngwladol, ac oherwydd hynny mae'r tri cyforgors sydd yng Nghors Caron yn bwysig hefyd. Ar hyn o bryd dy'n nhw ddim mewn cyflwr da a dy'n nhw ddim yn storio cymaint o garbon o'r atmosffêr a be ma nhw'n gallu.

"Beth ma'r prosiect yn trio gwneud yw gwella'r cyforgorsydd fel bod nhw'n wlypach, ma hynny meddwl wedyn bod y mawndir o fewn y cyforgors yn cadw'n wlyb ac yn cadw mwy o garbon o'r amgylchedd ac ma hynny'n helpu gyda newid hinsawdd."

 "Ry'n ni wedi bod yn byndio - creu cloddiau mawn isel - a byndiau ry'n ni'n galw rheiny. Be ma rheina wedyn yn neud yw dilyn cyfuchluniau y gors, a ma rheini yn dala dwr ar y cyforgors fel bod y safle yn cadw'n wlyb. Ry'n ni hefyd wedi bod yn torri gwair ar y safloedd - ac ma hynny yn agor y safloedd allan fel bod mwy o migwyn (mwsogl y gors) - a migwyn yw'r planhigyn pwysig ar y cyforgors - hwnnw sy'n dadlefennu ac yn creu mawn ar ddiwedd y dydd."

Ymdrech y gymuned

Roedd awydd hefyd i gynnwys y gymuned leol yn y gwaith, ac felly gafodd yr artist cymunedol Pod Clare gais i ddylunio wyth teilsen fosaig. Fe fuodd hi'n gweithio gyda myfyrwyr o Ysgol Gynradd ac Uwchradd Ysgol Henry Richard, trigolion Cartref Gofal Bryntirion yn Nhregaron, aelodau Canolfan Deulu Tregaron, ac aelodau o’r gymuned leol yn helpu gyda'r gwaith o greu'r gwaith celf.

Mae Margaret Jones yn gwirfoddoli yng Nghanolfan Treftadaeth y Barcud Coch. 

Dywedodd: "Geithon ni ymweld gan Gyfoeth Naturiol Cymru, ac fe benderfynon nhw bod e'n le eitha da i hybysu eu gwaith nhw ar y gors lle ma nhw'n ceisio adfer y gors a chadw lefelau'r dwr lan. Eithon ni ati wedyn i ofyn i Pod Clare i ddylunio'r mosaig sy'n adlewyrchu'r gwaith sy'n digwydd ar y gors.

 "Ma hi wedi bod yn braf i gael prosiect fel hyn lle ma gyda chi rhai ifanc yn dod o Ysgol Henry Richard, a rhai o ganolfan henoed Bryntirion - mae e wedi bod yn dda iawn i bobol ddod i nabod eu gilydd."