‘Mae hi’n iawn i beidio bod yn iawn’ – dyma neges sy’n cael ei hamlygu ddydd Sul wrth i Ddiwrnod Iechyd Meddwl gael ei nodi ledled y byd.

Mae’r diwrnod yn un pwysig, yn ôl un sy’n gwirfoddoli gydag elusennau iechyd meddwl.

Mae Alaw Llwyd Owen yn gobeithio chwalu’r stigma o gwmpas iechyd meddwl, yn arbennig yng nghefn gwlad ac o fewn y diwydiant amaethyddol.

“Mae heriau amaethyddol yn ddiddiwedd. Da ni’n gyson o ddydd i ddydd yn wynebu heriau ac yn goroesi heriau hefyd," dywedodd wrth Newyddion S4C.

“Mae o’n un o’r diwydiannau mwyaf sy’n dioddef o hunanladdiad. Ella efo amaeth hefyd mae ‘na dueddiad o feddwl bo ti’n gorfod cael persona cryf, a bod amaeth yn dod efo ryw ddelwedd bo ti’n gorfod bod yn robust ac yn gryf a bo ti’n dangos bo ti’n iawn drwy’r adeg."

Mae Alaw yn gwirfoddoli gydag elusen y DPJ Foundation, elusen sy’n arbenigo mewn cynnig cymorth iechyd meddwl o fewn y sector amaethyddiaeth.

Ychwanegodd: “Mae DPJ yn gweithio’n galed ofnadwy i chwalu’r ddelwedd. Does ‘na ddim, dylia na ddim bod stigma. Ti’n siŵr o fod yn mynd o ffarm i ffarm arall lawr y ffordd a ma’ pawb yn delio hefo’r un math o bynciau a dwi’n meddwl - ‘da ni wedi arfar fatha cuddio tu ôl i’n ffermydd a’r iard ffarm, a chadw pethau o fewn clos y ffarm gymaint.

“Sgiwshwch y pun, ond dwi’n meddwl bod o rili yn amser i agor y giatia’ ‘na a rhannu ein problemau a’n meddyliau.”

Fe ddioddefodd Alaw, sy'n byw yn Ninbych, anafiadau difrifol yn dilyn gwrthdrawiad ffordd yn 2018.

Er bod iechyd meddwl yn rywbeth y mae Alaw bob amser wedi ei ystyried, mae’n dweud bod y profiad wedi ei gwneud yn fwy ymwybodol ohono.

“Nes i yn sicr drwy y profiad ddod yn fwy ymwybodol o iechyd meddwl. Nath o danlinellu i fi y ffaith bod y corff a’r meddwl yn gysylltiedig a bod y ddau beth yn dylanwadu ar ei gilydd. Maen nhw’n mynd law yn llaw heb os nag oni bai."

Image

Yn gynharach eleni hefyd, fe lansiodd Alaw lwyfan digidol Nerth Dy Ben – platfform sy’n annog a chodi ymwybyddiaeth am sgwrsio am iechyd meddwl yn agored.

“Nes i gychwyn gwirfoddoli achos o’n isho cyfrannu i godi ymwybyddiaeth ac i agor y sgwrs allan ac i warchod ein cymunedau gwledig yn lleol ac yn ehangach.

“Drwy ddod yn ymwybodol o’r effaith mae [iechyd meddwl] yn ei gael, ac yn enwedig iechyd meddwl gwael yn gael ar ein cymunedau ni, ac ar deulu a ffrindia, o’n i yn bendant isho cyfrannu wedyn drio i ysgwyddo’r baich hwnnw rywsut, ac i godi ymwybyddiaeth ac i helpu i chwalu’r stigma yna bod o’n iawn i ni siarad am y petha yma a bod o’n gyffredin ymhawb."