Mae’r Ysgrifennydd Cyllid, Mark Drakeford wedi dweud bod ei “ddrws ar agor” i’r pleidiau eraill wrth iddo gyhoeddi ei gyllideb ddrafft ar gyfer 2026-27.

Yn sgil colli isetholiad Caerffili i Blaid Cymru bydd angen cefnogaeth o leiaf ddau aelod o Senedd Cymru ychwanegol ar y Blaid Lafur er mwyn gallu pasio'r gyllideb.

Cytunwyd ar gynlluniau gwariant y llynedd o drwch blewyn ar ôl i weinidogion daro cytundeb gyda Jane Dodds, arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghymru.

Mae’r gyllideb ddrafft - gwerth £27 biliwn - yn nodi mwy na £800 miliwn o gyllid ychwanegol o'i gymharu â chyllideb y llynedd.

Byddai methu â phasio'r gyllideb erbyn mis Ebrill yn arwain at gwtogi'r cynlluniau gwariant yn awtomatig i 75% o rai'r llynedd.

Mae Mark Drakeford wedi rhybuddio y gallai hynny gostio hyd at £7bn i Gymru, gan arwain at golli miloedd o swyddi.

“Hoffwn ailadrodd yr hyn a ddywedais pan gyhoeddwyd cam cyntaf y Gyllideb Ddrafft: mae gennym gyfrifoldeb ar y cyd, fel Senedd, dros basio Cyllideb i Gymru,” meddai Mark Drakeford.

“Rwyf yn hollol agored i weithio gyda'r rhai sy'n credu y gellir cytuno ar gyllideb fwy uchelgeisiol.”

Setliad

Caiff y Gyllideb Derfynol ei chyhoeddi ar 20 Ionawr 2026, gyda phleidlais yn y Senedd wedi'i threfnu ar gyfer 27 Ionawr.

O dan y cynlluniau, byddai iechyd a gofal cymdeithasol yn derbyn £259m ychwanegol, gan ddod â'r cyfanswm i £12.4bn - mwy na 55% o gyllideb adnoddau Llywodraeth Cymru.

Byddai'r setliad i gynghorau sir hefyd yn codi 2.5% ar gyfartaledd, gyda chymal i sicrhau nad oes unrhyw awdurdod lleol yn derbyn cynnydd o lai na 2.3%. 

Mae'r gyllideb hefyd yn cynnwys £1.5m i ymestyn y cynllun peilot tocynnau bws £1 gan olygu y bydd bellach yn cynnwys plant pump i 15 oed.

Bydd cynnydd mewn cyfalaf hefyd i Amgueddfa Cymru o £500,000, Cyngor Celfyddydau Cymru o £500,000 a Llyfrgell Genedlaethol Cymru o £300,000.

Ymateb

Wrth ymateb, dywedodd plaid Refom UK: “Mae bellach yn edrych yn fwyfwy tebygol mai dyma fydd cyllideb olaf Llywodraeth Lafur Cymru. 

“Y flwyddyn nesaf, bydd gan Gymru'r cyfle i ddewis beth sy'n dod nesaf, ac ni allai'r dewis fod yn fwy amlwg.

“Ar y naill law bydd Plaid Cymru, sydd wedi cynnal Llafur a'u hannog i wario symiau enfawr o arian yn gweithredu polisïau ‘woke’, gwallgof ac eithafol yng Nghymru. 

“Ar y llaw arall bydd Reform, sy’n cynnig gobaith newydd i Gymru, a dychwelyd at wleidyddiaeth synnwyr cyffredin.”