Mae'r Arglwydd Norman Tebbit wedi marw yn 94 oed.

Roedd yn gyn weinidog Torïaidd yng nghabinet Margaret Thatcher pan oedd hi'n llywodraethu.

Yn ystod yr 1980au roedd yn gadeirydd y blaid Geidwadol ac fe wnaeth arwain yr adrannau gwaith a diwydiant.

Roedd yn Aelod Seneddol o 1970 tan 1992.

Yn 1984 cafodd ef a'i wraig, Margaret, eu hanafu yn y Grand Hotel yn Brighton yn ystod cynhadledd y blaid Geidwadol ar ôl i fom gael ei danio gan yr IRA. 

Fe gafodd yr Arglwydd Tebbit nifer o anafiadau difrifol, ac fe gafodd ei wraig ei pharlysu yn dilyn y ffrwydrad.

Yn 1981 fe wnaeth araith enwog lle y gwnaeth feirniadu terfysgoedd oedd yn digwydd yn Handsworth a Brixton ynglŷn â diweithdra.

Fe wnaeth ddiystyru'r awgrym bod y trais yn ymateb naturiol i'r cynnydd mewn diweithdra gan ddweud: "Fe ges i fy magu yn ystod y 1930au gyda thad oedd yn ddi-waith. Wnaeth e ddim bod yn rhan o unrhyw derfysg. 

"Fe aeth e ar ei feic i chwilio am waith a pharhau i chwilio tan iddo ddod o hyd i waith."

Roedd sylwadau tebyg yn golygu fod ganddo enw am fod yn "Norman cas".

Er ei fod yn cydweld â Thatcher gyda nifer o'i pholisïau, doedd y berthynas ddim wastad yn un esmwyth. 

Dywedodd bod yna adegau pan fyddai yn gadael Rhif 10 ddim yn siŵr os oedd o dal yn ei swydd neu beidio.

"Ond doeddwn i byth ei hofn hi," meddai. "Y peth gwaethaf allai hi wneud oedd rhoi'r sac i fi. 

"Doeddwn i ddim yn gweld pwynt peidio sefyll i fyny drostof fi fy hun." 

Yn 1985 cafodd ei wneud yn gadeirydd y blaid Geidwadol, ond yn ystod yr ymgyrch etholiadol yn 1987 roedd tensiynau a checru o fewn y blaid. 

Roedd Thatcher ag eraill yn credu fod gan yr Arglwydd Tebbit fwy o ddiddordeb mewn bod yn arweinydd y blaid yn hytrach na helpu'r Ceidwadwyr i ennill yr etholiad.

Er iddynt ennill yr etholiad cyffredinol hwnnw, dywedodd yr Arglwydd Tebbit yn fuan wedyn ei fod yn gadael y cabinet er mwyn gofalu am ei wraig. Bu farw ei wraig yn 2020.

Fe wnaeth barhau i fod yn weithgar yn y byd gwleidyddol, gan ddod yn aelod o Dŷ'r Arglwyddi ar ôl rhoi'r gorau i fod yn AS.

Yno fe wnaeth achosi pen tost i John Major, trwy wrthwynebu'r cytundeb Maastricht, sef cytundeb wnaeth greu'r Undeb Ewropeaidd. Roedd Major wedi arwyddo'r cytundeb.

Yn y blynyddoedd diwethaf, roedd ei safbwynt ar nifer o bynciau fel mewnfudo a phobl hoyw yn rhai dadleuol. 

Dywedodd ei fab mewn datganiad fore dydd Mawrth ei fod wedi marw yn "heddychlon yn ei gartref". 

Mae'n gadael dau o feibion ac un ferch. 

Llun: PA Media