Newyddion S4C

Dim perthynas ‘ffurfiol’ rhwng Plaid a Reform medd Rhun ap Iorwerth

Rhun ap Iorwerth

Fydd yna ddim perthynas "ffurfiol" rhwng Plaid Cymru a Reform ar ôl etholiad y Senedd mewn blwyddyn yn ôl Rhun ap Iorwerth.

Dywedodd arweinydd Plaid Cymru y byddai cytundebau anffurfiol yn bosib gyda phob plaid yn y Senedd os yw ei blaid yn llywodraethu fel plaid leiafrifol.

Roedd arolwg gan YouGov a gyhoeddwyd ddyddd Mawrth, flwyddyn cyn etholiad nesaf y Senedd, yn awgrymu bod Plaid Cymru ar y blaen gyda 30% o’r bleidlais, Reform yn ail ar 25%, Llafur ar 18% a’r Ceidwadwyr ar 13%.

Mae'r Democratiaid Rhyddfrydol ar 7%, y Gwyrddion ar 5% a phleidiau llai ar 2%.

Gallai hynny olygu bod Plaid Cymru yn llywodraethu fel plaid leiafrifol ac angen cydweithrediad pleidiau eraill i ddal gafael ar rym.

“Yn amlwg, ni fydd perthynas ffurfiol rhwng Plaid a’r Reform, na fydd?” meddai Rhun ap Iorwerth.

“Alla i ddim gweld perthynas ffurfiol gyda’r Ceidwadwyr, ar ôl 14 mlynedd o ddinistr.

“Mae gennych chi y Blaid Lafur a’r Ceidwadwyr yn gweithio yn y Senedd nawr mewn ffyrdd anffurfiol.”

Ond roedd system etholiadol oedd yn golygu na fyddai gan yr un blaid fwyafrif yn golygu bod rhaid cyd-weithio, meddai.

“Mae hynny’n golygu fod yn rhaid i chi gael elfennau o gydweithrediad,” meddai.

“Ond mae’n bwysig pwysleisio i bobl, wrth gwrs, y gall cydweithredu ddigwydd ar sawl lefel. Gall fod yn anffurfiol. Gall fod fesul pwnc.

“Ac rwy’n atgoffa pobl, pan ffurfiodd yr SNP y llywodraeth yn 2007 gyda, rwy’n credu, tua’r un gyfran o seddi ag oedd yr arolwg barn yn ei ragweld ddoe, eu bod wedi llywodraethu gyda lleiafrif a gwneud hynny’n llwyddiannus iawn.”

‘Perygl’

Dywedodd Prif Weinidog Cymru, Eluned Morgan wrth BBC Radio Cymru ddydd Mercher bod diffyg parch wedi bod tuag at ddatganoli gan Lywodraeth Lafur y DU.

"Maen nhw'n gweithredu mewn ffordd na ddylen nhw - heb barchu datganoli - felly mae'n bwysig bod ni'n dweud fod angen i hwnna stopio,” meddai.

“Fy ngwlad i yw Cymru, ac felly mae'n rhaid i fi roi Cymru cyn y blaid Lafur.”

Wrth ymateb i arolwg barn YouGov ddydd Mawrth dywedodd bod angen i’w phlaid “ddeffro”.

“Mae yna berygl go iawn na fydd y Blaid Lafur mewn grym yn y dyfodol ac mae angen i bobl feddwl yn ofalus iawn am bwy maen nhw ei eisiau wrth y llyw,” meddai.

Newyddion diweddaraf

Mae'r wefan hon yn defnyddio cwcis i sicrhau eich bod chi'n cael y profiad gorau ar ein gwefan.