Mae perchennog hen felin yn Llandybie yn gobeithio dod o hyd i ddefnydd newydd i’r adeilad o’r 19eg Ganrif ar ôl i gynlluniau i’w droi’n lleoliad priodas a digwyddiadau gael eu gwrthod.

Dywedodd Dylan Rees fod ei daid Daniel Davies yn gweithio yno ac mai ef oedd melinydd olaf y pentref. 

Daeth yr Hen Felin i ben fel melin yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf ac yn ddiweddarach bu’n gampfa ac yn glwb bechgyn.

Gwnaeth Mr Rees, a gafodd ei fagu ar ffermdy cyfagos, gais i Gyngor Sir Caerfyrddin yn 2022 i newid defnydd y felin – ar Heol y Brenin, gyferbyn â gorsaf reilffordd Llandybie – yn ofod amlbwrpas, gyda llety uwchben, ar gyfer digwyddiadau i hyd at 100 o bobl.

Dywedodd datganiad trafnidiaeth gan ymgynghorwyr ar ran Mr Rees bod 41 o lefydd parcio wedi'u cynllunio a'u bod yn ystyried bod y cynnig wedi'i leoli'n briodol ac yn dderbyniol o ran effeithiau trafnidiaeth a phriffyrdd. 

Gwrthododd y cyngor y cais ar y sail y byddai’n arwain at gynnydd mewn symudiadau cerddwyr ar hyd rhan o Ffordd y Brenin heb unrhyw gyfleusterau i gerddwyr.

Adeilad rhestredig

Mae’r Hen Felin yn adeilad rhestredig gradd dau, ac fe gymeradwyodd y cyngor gais Mr Rees am ganiatâd adeilad rhestredig. 

Cefnogwyd ei gais gan y Gymdeithas er Gwarchod Adeiladau Hynafol.

Dywedodd Mr Rees fod yr Hen Felin yn dyddio o 1806 a’i bod ar gofrestr corff treftadaeth Cadw fel adeilad “mewn perygl”. 

Mae rhan o'r wal flaen wedi dymchwel, meddai, a byddai'n cael ei hadfer.

Dywedodd Mr Rees, o Abertawe, fod y ffermdy, y mae'n dal yn berchen arno, wedi'i uwchraddio a'i fod bellach yn cael ei osod ar gyfer gwyliau. 

Dywedodd y byddai'n edrych i gyflwyno cais cynllunio diwygiedig i'r cyngor i droi'r Hen Felin yn llety.