Mae seicolegwyr wedi dweud wrth raglen Newyddion S4C eu bod yn poeni fod rhai plant erbyn hyn yn cyrraedd oedran ysgol yn methu a gwneud pethau sylfaenol fel darllen a sgwrsio. 

Er eu bod yn cydnabod fod pwysau ar rieni, ddylai hynny ddim rhwystro’r gefnogaeth ma’ plant ei angen yn ôl yr arbenigwyr.

Fe ddaw hyn wrth i ymchwil newydd ddangos bod llai o rieni yn cymryd rhan mewn gweithgareddau fel darllen, canu a sgwrsio gyda'u plant o oedran ifanc.

Yn ôl ymchwil newydd gan yr Ymddiriedolaeth Llythrennedd Genedlaethol,  mae 78% o rieni yn sgwrsio gyda’u plant o leiaf unwaith y dydd, o’i gymharu ag ychydig dros 90% bum mlynedd yn ôl.

 Mae Dr Mair Edwards sy’n seicolegydd yn dweud “fod na brobleme wedi bod yn y blynyddoedd dwetha o blant bach yn cyrraedd dosbarth derbyn a ddim yn gallu gwneud y pethe sylfaenol yn iawn.” 

Mae’n dweud fod rhai “yn sicr heb ddod ar draws llythrenne a rhife a hynny’n golygu bod llawer mwy o waith i’w wneud i’w cael nhw yn barod at addysg.”

Image

Er yn cydnabod y pwysau ar rieni, ma’ Mair Edwards yn dweud “fedrith hynny ddim bod ar draul gofalu bod plant bach yn cael y gefnogaeth ma’n nhw ei angen.” 

'Pryder'

Mae’r ymchwil newydd hefyd yn nodi mai 56% o rieni sy’n chwarae gyda’u plant yn ddyddiol, sy’n ostyngiad o 20% ac mi ddywedodd ychydig dros hanner eu bod yn darllen bob dydd, sydd 16% yn llai.

Ond mae Manon Jones sy’n Athro mewn Seicoleg ym Mhrifysgol Bangor yn dweud bod heriau wedi wynebu rhieni dros gyfnod y gwaith ymchwil.

“Ma’r pandemig wedi digwydd yn y cyfnod yna a hefyd ’dan ni wedi bod yn siarad efo athrawon mewn ysgolion ac ma’n nhw’n riportio bod nifer o blant yn y dosbarth derbyn a nhwythau methu siarad yn glir ac yn eglur a gwneud brawddegau cyflawn sy’n peri pryder mawr iddyn nhw hefyd.”

“Ma’ ‘na broblem efo costau byw felly mae’n anodd iawn i rieni dalu am ystod eang o bethau gwahanol. Ma’ llyfrgelloedd yn darparu llyfrau a theganau ond dwi’n meddwl bod angen newid meddylfryd ac addysgu rhieni pam fod hyn yn bwysig ar gyfer eu plant nhw. 

Image

"Mae yna sawl cynllun ar y gweill gan y Llywodraeth ar hyn o bryd ond yn sicr ma’ angen cynyddu'r nifer sydd ar gael a mynd at y llefydd difreintiedig.”

Mewn datganiad, dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod yn ariannu ystod o brosiectau llythrennedd i gefnogi ac annog teuluoedd i fwynhau darllen gyda'i gilydd, gan gynnwys sesiynau Dechrau Da sy'n darparu llyfrau, adnoddau a gweithgareddau i deuluoedd.

I rieni sy’n mynd i sesiwn stori a chân gyda’u plant yng Nghaerdydd, mae cyfleoedd fel hyn yn bwysig i fagu’r sgiliau sydd eu hangen.

Mi ddywedodd un rhiant fod y sesiynau am ddim ac o fewn cerdded sy’n golygu eu bod yn lwcus o le maen nhw’n byw.

Yn ôl rhiant arall, ma’r sesiynau yn gwella sgiliau cymdeithasol plant ac yn rhoi cyfle tu allan i’r cartref iddyn nhw wneud pethau.