Daw hyn wrth i Undeb Myfyrwyr Aberystwyth yn ehangach ddweud eu bod yn gorfod ystyried cael gwared ar un o bum swyddog etholedig llawn amser oherwydd toriadau ariannol yn y Brifysgol.

 

Mae UMCA yn rhan o’r Undeb Myfyrwyr ehangach yn y brifysgol, gyda Llywydd UMCA yn un o bum swyddog sabothol yr Undeb.

 

Mae UMCA yn dweud bod rhai o fewn yr Undeb yn ehangach yn cwestiynu’r angen am Lywydd Cymraeg.

 

Yn ôl Undeb Prifysgol Aberystwyth, nid oes bwriad newid unrhyw un o’r rolau undebol yn y brifysgol heddiw.

 

Wrth drafod y bygythiad i fyfyrwyr Cymraeg y brifysgol, dywedodd Nanw Maelor, Cadeirydd UMCA: “Mae o’n ein corddi ni fel myfyrwyr Cymraeg ein bod hyd heddiw yn parhau i wynebu’r un bygythiadau a frwydrwyd dros yr hanner canrif ddiwethaf.

 

“Mae pwyllgor UMCA yn gwrthod dilysrwydd y broses frysiog yma. 

 

“Rydyn ni’n credu mai o’r gwraidd i fyny y mae undebau yn bodoli ac mai’r unig fyfyrwyr a ddylai fod â hawl dros barhad swydd sabothol Llywydd UMCA yw’r myfyrwyr y mae’n eu gwasanaethu.”

 

 

Yn ôl Undeb Prifysgol Aberystwyth mae nhw’n dweud nad oes unrhyw newid i’r rolau ar hyn o bryd.

 

“Mae Undeb Aber wedi dechrau ar broses o ymgynghoriad ar pob un o’r rolau swyddogion y dyfodol (yn union fel sydd wedi digwydd yn y gorffennol) o ganlyniad i polisi, ma ‘na llawer o bethau i ystyried a dydi’r ymgynghoriad ddim yn agos o gwbl at unrhyw ganlyniad,” meddai llefarydd. 

 

“Bydd mwy o ymgynghori ac ystyriaeth i’w gynnal…a prosesau democrataidd i’w dilyn cyn i unrhyw benderfyniad gael ei wneud.”

 

 

Wrth ymateb i'r bygythiad i UMCA, dywedodd Swyn Dafydd, sy'n fyfyrwraig yn y dref:

 

“Ni ishe byw drwy gyfrwng y Gymraeg. Hebddo UMCA a’r llywydd fydde ddim hanner y digwyddiadau yn cael eu cynnal wedyn.

 

“Yn fy marn i mae angen iddo fod yn swydd sabothol llawn-amser oherwydd wrth astudio fydde ddim yr amser gyda chi i roi mewn i’r swydd.”

 

 

Yn ôl Llywydd Undeb Cenedlaethol Myfyrwyr Cymru mae UMCA yn fwy na sefydliad sy’n trefnu digwyddiadau cymdeithasol yn unig. 

 

“Maen nhw hefyd yn sicrhau llais o fewn y brifysgol academia, gwasanaethau cefnogol gan sicrhau bod y ddarpariaeth yna ac i fod yn llais i fyfyrwyr,” meddai Deio Owen. 

 

“Pan ma gyda chi swyddog sy’n gweithio’n benodol ar y Gymraeg mae’r effaith yna i wled bron yn syth ar y gymuned Gymraeg o fewn y brifysgol ac yn ehangah.”

 

Fe ddaw hyn ar ddiwedd wythnos gythryblus i Addysg Uwch yng Ngheredigion gydag ansicrwydd ynghylch campws Llambed, Prifysgol Y Drindod. 

 

 

Ond yn ôl economegydd sy’n arbenigo ar addysg uwch dydy’r sefyllfa ddim yn unigrwy i Aberystwyth.

 

“Mae’n glir bod 'na broblemau ariannol anferthol yn y sector,” meddai Dylan Jones Evans. 

 

“Da ni wedi gweld prifysgol fwyaf Cymru – Prifysgol Caerdydd yn dweud eu bod nhw am wneud colled o dros £30 miliwn  eleni, Prifysgol De Cymru am wneud colledion o dros £20m mae na broblemau yn Aberystwyth, ma na broblemau ym Mangor.

 

“Dwi meddwl fod hi yn amser i’r gwleidyddion tynnu eu pennau allan o’r tywod ac edrych i weld beth da ni am wneud yng Nghymru. 

 

“Oherwydd ar ôl datganoli, y llywodraeth yng Nghymru sydd yn gyfrfiol am ddyfodol addysg uwch a pha effaith ma hyn am gael ar yr economi yng Nghymru”