Mae arweinydd Plaid Cymru wedi disgrifio buddugoliaeth ei blaid fel un "ysgubol" a "hanesyddol" ar ôl cipio sedd Caerffili yn yr is-etholiad yno ddydd Iau.

Wrth siarad yn dilyn y canlyniad, pan enillodd Lindsay Whittle y frwydr gyda mwyafrif o dros 3,000 i Blaid Cymru, dywedodd Rhun ap Iorwerth fod cefnogwyr gydol oes y Blaid Lafur wedi rhoi eu pleidleisiau i’w blaid yn yr is-etholiad.

Cafodd Mr Whitlle ei wneud yn Aelod o'r Senedd dros yr etholaeth mewn seremoni yn Siambr Tŷ Hywel brynhawn Gwener.

Image

Wrth siarad gydag asiantaeth newyddion PA, dywedodd Mr ap Iorwerth: “Rwy’n credu bod y rhan fwyaf o bobl yn disgwyl canlyniad agosach na hynny, nid oedd yn agos o gwbl.

“Daeth Plaid Cymru drwodd gyda buddugoliaeth ysgubol, mae’n hanesyddol.

“Pan edrychwch ar daith gwleidyddiaeth Cymru a stori Cymru, nid oes unman nawr y gallwn weld na allwn ennill, ac mae’n rhaid i ni nawr fynd â’r momentwm hwn ymlaen i etholiad y Senedd ym mis Mai y flwyddyn nesaf.”

Ychwanegodd: “Rydym wedi gweld ers peth amser fod gwleidyddiaeth yn newid. “Mae’n digwydd yn fyd-eang, mae’n digwydd yma yng Nghymru, lle mae’r hen drefn wedi mynd – edrychwch ar ganlyniadau Llafur a’r Ceidwadwyr heno.

“Mae’n ddewis rhwng dau ddyfodol gwahanol… Rwy’n falch, yn falch iawn, yn falch iawn, fod Caerffili heddiw wedi gwrthod y cynnig hwnnw a gyflwynwyd gan Reform ac wedi cofleidio’r cynnig hwnnw a gyflwynwyd gan Blaid Cymru.

Image

“O fod yn bositif, dod at ein gilydd, cael cynllun, cael gweledigaeth.”

'Dysgu gwersi'

Dyma oedd y tro cyntaf i'r Blaid Lafur golli grym mewn etholiad yn yr ardal ers canrif.

• Cliciwch - Fodcast arbennig Y Byd yn ei Le

Mewn datganiad ar ôl y canlyniad hynod o siomedig i Llafur yng Nghaerffili, dywedodd y Prif Weinidog Eluned Morgan: “Roedd hwn yn isetholiad o dan yr amgylchiadau anoddaf, ac yng nghanol sefyllfa anodd yn genedlaethol.

“Mae Llafur Cymru wedi clywed y rhwystredigaeth ar garreg drws yng Nghaerffili nad yw’r angen i deimlo newid ym mywydau pobl wedi bod yn ddigon cyflym.

“Rydym yn cymryd ein rhan o’r cyfrifoldeb am y canlyniad hwn.

“Rydym yn gwrando, rydym yn dysgu’r gwersi, a byddwn yn dod yn ôl yn gryfach.”

Image