Mae Syr Brian May wedi cyhoeddi ei fod yn ymddiswyddo o'i rôl fel is-lywydd yr RSPCA.

Mewn datganiad ar y cyfryngau cymdeithasol nos Iau, dywedodd gitarydd y band Queen a’r ymgyrchydd hawliau anifeiliaid ei fod yn gadael yr RSPCA yn sgil safonau lles anifeiliaid “gwarthus” mewn ffermydd sy'n rhan o'u cynllun safonau bwyd.

Mae’r label RSPCA Assured – sy’n nodi bod cig, pysgod, wyau a chynhyrchion llaeth wedi’u cynhyrchu i safonau llym sy’n rhagori ar ofynion cyfreithiol y DU – yn cael ei adolygu gan y sefydliad lles anifeiliaid.

Mae bron i 4,000 o ffermydd yn cymryd rhan yn y cynllun, sy'n golygu y gallant ddefnyddio'r label i hysbysu cwsmeriaid am eu safonau lles anifeiliaid uwch.

Dywedodd Syr Brian yn ei lythyr: “Gyda thristwch dwys y mae’n rhaid i mi heddiw gynnig fy ymddiswyddiad fel is-lywydd yr RSPCA.

“Rydych wedi rhoi gwybod i mi drwy’r Save Me Trust am gwynion sydd wedi’u lefelu yn ystod y misoedd diwethaf gyda'r RSPCA ynghylch safonau gwarthus o ran lles anifeiliaid ar ffermydd sy’n aelodau o gynllun Sicrwydd yr RSPCA.

“Rwyf yn deall bod y RSPCA angen amser i werthuso’r dystiolaeth a gwneud penderfyniadau ar gamau i’w cymryd. Ond wrth i fwy a mwy o dystiolaeth ddamniol ddod i’r amlwg, dwi’n gweld ymateb yr RSPCA yn gwbl annigonol.”

'Torcalonnus'

Dywedodd Syr Brian fod goruchwyliaeth y cynllun wedi “methu” a bod angen ei atal.

“Rwy’n llwyr gydnabod y gwaith gwych y mae’r RSPCA wedi’i wneud dros y blynyddoedd, ac mae’n dorcalonnus i mi dynnu fy nghefnogaeth yn ôl o’r gwaith sy'n cael ei gyflawni gan gynifer o arwyr ar lawr gwlad o ddydd i ddydd.”

Ychwanegodd ei fod yn deall y “perygl o wanhau’r RSPCA, a chwarae i ddwylo’r sefydliadau sydd o blaid creulondeb”.

Fodd bynnag, ni all “yn gydwybodol aros yn un o arweinwyr y sefydliad tra bod yr RSCPA yn osgoi ei gyfrifoldeb i roi trefn ar bethau”.

Ymhlith yr honiadau mae gorlenwi, hylendid gwael, ac mewn rhai achosion, camdrin da byw yn gorfforol gan weithwyr fferm.

Fe wnaeth y cyflwynydd teledu Chris Packham, arweinydd yr RSPCA, hefyd alw am atal y cynllun.

Dywedodd llefarydd ar ran yr RSPCA eu bod wedi bod yn “falch iawn i gael Brian May, ymgyrchydd angerddol dros anifeiliaid, fel ein his-lywydd ac rydym yn rhannu ei awydd i greu byd gwell i bob anifail”, ond ychwanegodd fod ganddyn nhw “farnau gwahanol ar y ffordd orau i fynd i’r afael â’r her gymhleth hon”.

Ychwanegodd eu bod eisiau “rhoi hyder” i gefnogwyr a phartneriaid RSPCA Assured bod y cynllun yn parhau i “sicrhau gwell lles nag arferion ffermio safonol”.

“Felly, rydym wedi lansio adolygiad annibynnol o RSPCA Assured, sydd wedi’i gynnal dros sawl mis, gan gynnwys ymweliadau dirybudd â mwy na 200 o aelodau’r cynllun. Unwaith y byddwn wedi dadansoddi ein canfyddiadau, byddwn yn cymryd unrhyw gamau cadarn angenrheidiol.”

Daw ymddiswyddiad Syr Brian o'r RSPCA yn dilyn ei raglen ddogfen ddadleuol ar y BBC am y diciâu.

Roedd yn cwestiynu’r syniad fod moch daear yn lledaenu'r diciâu mewn gwartheg, gan awgrymu y gallai gwartheg fod yn pasio’r haint ymhlith eu hunain.

Mae'r rhaglen wedi ei beirniadu gan undebau amaeth sydd wedi cwestiynu dilysrwydd y data yr oedd yn ei defnyddio.

Llun: Wochit