Mae arolygiaeth addysg Cymru wedi dweud bod y pandemig Covid-19 yn parhau i effeithio ar allu pobl ifanc Cymru i ddarllen yn y Gymraeg.

Dywedodd Estyn bod “effaith negyddol y pandemig yn glir o hyd ar safon medrau darllen Cymraeg disgyblion yn gyffredinol”.

Ychwanegodd y corff bod “rhai disgyblion wedi colli’r hyder i gyfathrebu a darllen yn Gymraeg”.

Ymysg yr argymhellion mae annog creu cyfleoedd i awduron Cymraeg siarad â disgyblion am y math o lyfrau yr hoffent eu darllen yn y Gymraeg.

Maen nhw wedi cyhoeddi adroddiad newydd, Datblygu medrau darllen Cymraeg disgyblion 10-14 oed, sy’n amlygu'r broblem.

Dywedodd Owen Evans, Prif Arolygydd Ei Fawrhydi, nad oedd “yn syndod” eu bod yn gweld effaith negyddol y pandemig o hyd ar safon medrau darllen Cymraeg disgyblion.

“Mae ein hadroddiad newydd yn amlygu arfer dda gan ysgolion ac yn cynnig nifer o awgrymiadau a phecynnau cymorth ymarferol i gynorthwyo athrawon i ddatblygu medrau darllen Cymraeg disgyblion,” meddai.

“Mae cyfleoedd clir i wella sut gall clystyrau o ysgolion gydweithio â’i gilydd i ddatblygu medrau darllen disgyblion a chreu cyfleoedd mwy pwrpasol i ddatblygu medrau darllen Cymraeg ar draws y cwricwlwm.

“Mae gwella safon medrau darllen disgyblion yn flaenoriaeth genedlaethol ac rydym yn gobeithio y bydd yr adroddiad hwn yn cynorthwyo ysgolion i gynllunio’n strategol a strwythuro cyfleoedd i gynyddu diddordeb, gwydnwch a hyder disgyblion wrth ddarllen yn Gymraeg.”

Yr adroddiad

Mae’r adroddiad yn gwneud cyfres o argymhellion, gan gynnwys.

Dylai arweinwyr mewn ysgolion ystyried: 

• Cryfhau’r cyfleoedd i ddisgyblion ddatblygu eu sgiliau darllen mewn pynciau ar draws y cwricwlwm yn ogystal â’r Gymraeg 

• Monitro a gwerthuso medrau darllen disgyblion er mwyn adnabod yn glir pa agweddau o ddarllen sydd angen eu gwella neu’u cryfhau. 

• Cynllunio’n strategol a strwythuro cyfleoedd i gynyddu awydd, dygnwch a hyder disgyblion pan yn darllen yn y Gymraeg 

Dylai awdurdodau lleol ystyried: 

• Hwyluso trefniadau pontio rhwng ysgolion cynradd ac uwchradd a goresgyn unrhyw rwystrau i sicrhau bod ysgolion yn gallu cydweithio’n fuddiol i ddatblygu medrau darllen disgyblion 

Dylai Llywodraeth Cymru ystyried: 

• Creu cyfleoedd i awduron Cymraeg ymgysylltu ag ysgolion a siarad â disgyblion am y math o lyfrau yr hoffent eu darllen yn y Gymraeg. 

• Gweithio gyda phartneriaid fel ‘Adnodd’ i wella a chynyddu’r adnoddau darllen cyfrwng Cymraeg sydd ar gael, gan gynnwys llyfrau ffeithiol.

Roedd llawer o ysgolion cynradd ac ychydig o ysgolion uwchradd yn hyrwyddo darllen er pleser yn llwyddiannus, meddai’r adroddiad. 

Ond mae’n dweud bod “profiadau i hyrwyddo darllen y tu allan i’r ystafell ddosbarth wedi lleihau’n sylweddol ers y pandemig”. 

Mae’r arolygiaeth yn argymell y dylai ysgolion gryfhau cyfleoedd i ddisgyblion ddatblygu amrywiaeth o fedrau darllen mewn pynciau ar draws y cwricwlwm, yn ogystal â’r Gymraeg.