Mae ymchwil newydd yn dangos bod hanner y bobl sy'n derbyn Credyd Cynhwysol yng Nghymru yn brin o fwyd yn ystod y mis diwethaf.

Mae ymchwil Ymddiriedolaeth Trussel hefyd yn amcangyfrif fod tua o 70,000 o bobl sy'n hawlio'r budd-dal wedi gorfod defnyddio banc bwyd yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.

Mae'r elusen yn galw ar Lywodraeth Cymru i ddatblygu cynllun i ddod â'r angen am fanciau bwyd i ben.

Dywedodd Llywodraeth Cymru ei bod wedi darparu £22m ers 2019 i gefnogi sefydliadau bwyd cymunedol.

Kathryn Wakeham yw prif weithredwr fforwm Tredelerch - elusen sy'n cefnogi pobl gyda hanfodion bob dydd fel dillad, bwyd, teganau a nwyddau cartref. 

Image

Mae Ms Wakeham wedi gweithio i'r mudiad dros y pum mlynedd diwethaf ac yn dweud ei bod wedi gweld newid "anferth".

"Dechreuodd hyn fel yr hyn y byddwn i'n ei ddweud oedd cragen wag gydag ychydig o fyrddau a llond llaw o eitemau ac rydym wedi ei dyfu i hyn", meddai.

"Rydyn ni'n helpu cannoedd o bobl trwy gydol yr wythnos. Weithiau drwy'r penwythnos rydyn ni'n dal i gael galwadau a cheisiadau - bydd angen i un ohonom ddod i helpu rhywun mewn argyfwng.

"Mae’r galw wedi cynyddu’n aruthrol, ddywedwn i, dros y 18 mis diwethaf. ‘Dyw e ddim yn anrheg bellach, mae e’n anghenraid.

“Rydyn ni’n cael galwadau ffôn yn gofyn pam nad ydyn ni’n agored oherwydd eu bod nhw wir angen rhywbeth i’w teuluoedd ac oherwydd ein bod ni i gyd yn wirfoddolwyr mae’n ei gwneud hi’n weddol anodd."

Dywedodd Ms Wakeham mai'r prif reswm am y cynnydd yn y galw yw costau byw.

"Mae bwyd mor ddrud. Dyw’r hyn oedd yn arfer bwydo teulu ddim yn para wythnos i chi."

"Mae'r un peth gyda'n teulu ni. Roedd siop £100 yn arfer para hyd at bythefnos, nawr dydyn ni ddim yn mynd heibio'r wythnos gyda hi."

Mae Ms Wakeham yn derbyn Credyd Cynhwysol - cynllun a gafodd ei sefydlu gan Adran Gwaith a Phensiynau Llywodraeth y DU,  lle mae un taliad budd-dal misol yn cael ei wneud ar gyfer pobl o oedran gweithio sydd ar incwm isel neu'n ddi-waith.

Mae'n dweud ei bod hi ond yn gallu ymdopi â’i sefyllfa oherwydd "nid ydym yn mynd i unrhyw le, nid ydym yn mynd ar wyliau. Mae popeth yn cael ei archebu ymlaen llaw yn cael ei archebu.

“O ran pethau fel gwisg ysgol rydw i’n dod o hyd i hynny yma ar gyfer fy mab ac yn achlysurol ar gyfer fy merch hefyd os ydym yn cyrraedd y pwynt hwnnw oherwydd nid oes gennym arian poced.

“Does gennym ni ddim newid i fynd allan a gwneud rhywbeth hyfryd oherwydd does dim arian sbâr - mae'r cyfan yn mynd i mewn i'r cartref.

"Dydyn ni ddim wedi bod ar wyliau yn y ddegawd ddiwethaf. Ein blaenoriaeth yw to uwch ein pennau a bwyd yn ein boliau."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: “Mae cynyddu incwm, adeiladu gwytnwch ariannol, a rhoi arian yn ôl ym mhocedi pobl yn brif flaenoriaethau i Lywodraeth Cymru.

“Gall llinell gymorth ‘Hawliwch Beth Sy’n Eich Hun’ Advicelink Cymru ar 0808 250 5700 roi cyngor cyfrinachol am ddim i bobl am arian y gallent fod â hawl iddo.”