Mae gweinidog yn Llywodraeth Cymru wedi dweud ei bod hi’n parhau i glywed am "honiadau o fwlio" a chamymddwyn o fewn gwasanaethau tân y gogledd, a chanolbarth a gorllewin Cymru.

Daw wedi i’r llywodraeth benodi pedwar comisiynydd i fod yn gyfrifol am redeg Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru. 

Roedd hynny’n dilyn adroddiad damniol a ddatgelodd “lefelau parhaus o gamymddygiad gan staff”.

Dywedodd Hannah Blythyn, y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol, ddydd Llun fod gwasanaethau tân ac achub Canolbarth a Gorllewin Cymru a Gogledd Cymru bellach dan y chwyddwydr.

Roedd hi’n “parhau i dderbyn gohebiaeth gan weithwyr presennol a chyn-weithwyr y ddau sefydliad, gan gynnwys honiadau o fwlio, aflonyddu rhywiol a dangos ffafriaeth wrth gynnig dyrchafiadau,” meddai.

‘Adolygu’

Dywedodd Hannah Blythyn fod y ddau wasanaeth tân wedi cytuno i gynnal adolygiad annibynnol a chymryd i ystyriaeth ganfyddiadau Fenella Morris KC yn achos gwasanaeth tan ac achub y de.

Roedden nhw hefyd wedi cytuno i gynhyrchu adroddiad a fydd yn cael ei gyhoeddi'n llawn, ac eithrio unrhyw fanylion lle y gellid adnabod unigolion, meddai.

“Mae'r ddau sefydliad wedi cychwyn ar raglenni cynhwysfawr i adolygu a gwella eu diwylliannau sefydliadol,” meddai Hannah Blythyn. 

“Ceir rhai enghreifftiau o arfer da yn y ddau wasanaeth, er enghraifft, mae gan bob gorsaf dân yng Ngogledd Cymru swyddog cymorth pwrpasol y gall staff siarad â nhw yn gyfrinachol, ac yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru, mae gan unrhyw weithiwr yr hawl i godi unrhyw fater gyda rheolwyr ar unrhyw lefel. 

“Fodd bynnag, rwy'n parhau i dderbyn gohebiaeth gan weithwyr presennol a chyn-weithwyr y ddau sefydliad, gan gynnwys honiadau o fwlio, aflonyddu rhywiol a dangos ffafriaeth wrth gynnig dyrchafiadau.  

“Mae angen rhoi tawelwch meddwl i'r cyhoedd am y diwylliant a'r arferion rheoli cysylltiedig yn ein gwasanaethau tân ac achub ac mae angen i staff gael sicrwydd bod ganddynt fodd diogel ac effeithiol i rannu eu profiadau, boed hynny'n brofiadau da neu ddrwg, yn eu sefydliad.”

Y cefndir

Fe wnaeth Prif Swyddog Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru gamu o'r neilltu ym mis Ionawr yn dilyn cyhoeddi adolygiad allanol damniol o ddiwylliant y gwasanaeth.

Cafodd yr adolygiad allanol ei gynnal i Wasanaeth Tân De Cymru yn dilyn honiadau o aflonyddu rhywiol a cham-drin menywod gan ddiffoddwyr tân.

Cafodd 450 aelod o staff a 60 o gyn-aelodau'r gwasanaeth eu holi fel rhan o'r adolygiad.

Daeth yr adolygiad i'r casgliad bod "diffygion difrifol" yn y gwasanaeth, gan gynnwys cyfathrebu, systemau, polisïau a gweithdrefnau gwael; modelau rôl annigonol gan arweinwyr a rheolwyr; a diffyg tryloywder mewn gweithdrefnau recriwtio a dyrchafu.

Ychwanegodd yr adroddiad hefyd bod diffyg amrywiaeth o fewn y gwasanaeth, ac roedd ymddygiad problematig yn cael ei ddioddef, gan gynnwys aflonyddu rhywiol, cam-drin domestig ac ymddygiad ymosodol corfforol y tu allan i'r gwaith; bwlio, ‘cellwair’ niweidiol, cam-drin cyffuriau ac alcohol, ac ymyrraeth amhriodol â gweithdrefnau.