Mae prif weithredwr Tata wedi dweud fod cynlluniau gau ffwrneisi chwyth yng ngwaith dur Port Talbot “mwy neu lai” wedi eu cwblhau.

Dywedodd swyddogion gweithredol y cwmni fod blynyddoedd o golledion o dros £1 miliwn ar y safle, yn ogystal â rhai asedau yn dod i ddiwedd eu cyfnod, yn golygu fod yn rhaid “gweithredu nawr”.

Wrth drafod gyda phwyllgor Materion Cymreig ddydd Mercher, dywedodd prif weithredwr y cwmni TV Narendran bod y cwmni eisoes wedi buddsoddi biliynau o bunnoedd ym Mhort Talbot dros gyfnod o 15 mlynedd, ond roeddent wedi cyrraedd y pwynt ble roedd “rhaid gwneud penderfyniadau”.

Roedd y penderfyniad i osod ffwrnais arc drydanol newydd ar draul dwy ffwrnais chwyth yn rhan “o’r dyfodol” a fyddai’n sicrhau fod y safle yn parhau i gynhyrchu dur, meddai.

“Mae’r asedau yn dod i ddiwedd eu hoes, a fyddai wedi cyflwyno risg gynyddol. Mae cyfle nawr i fuddsoddi mewn proses sy’n fwy gwyrdd ac yn fwy cynaliadwy.”

Gwrthododd Tata gynlluniau’r undebau, a oedd yn cynnwys cadw un ffwrnais chwyth yn gweithredu tra bod yr un newydd yn cael ei hadeiladu, ond dywedodd Mr Narendran wrth ASau: “Y cwestiwn sy’n cael ei ofyn i ni yw faint yn fwy o arian y gallwn ei roi i mewn i fusnes nad yw’n gweithio.

“Nid yw lefel y colledion yn gynaliadwy.” 

Fe awgrymodd pwyllgor gwaith Tata y gallai cwmnïau eraill sy’n colli cymaint o arian fod wedi mynd yn fethdalwyr, ond dywedodd fod y cwmni wedi gweithio’n galed i ddod o hyd i ddatrysiad i gadw gwaith dur ar y safle.

Image

'Gweithio gyda'r undebau'

Gofynnodd cadeirydd y pwyllgor, Stephen Crabb AS, i Mr Narendran ar ba bwynt y bydd cynllun Tata “wedi’i chwblhau”.

Atebodd Mr Narendan: “O ystyried ein sefyllfa ariannol ac ansawdd yr asedau, rydyn ni yno fwy neu lai. 

“Mae angen i ni weithio gyda’r undebau i weld beth yw’r ffordd orau o weithio drwy’r cyfnod pontio.”

Clywodd y pwyllgor yn gynharach mai dim ond “megis cychwyn” y colli swyddi oedd y 2,800 fyddai yn mynd o Tata.

Dywedodd Charlotte Brumpton-Childs o'r GMB y byddai llawer yn yn fwy o swyddi yn cael eu colli o ganlyniad.

“Dim ond megis cychwyn y broses yw’r 2,800 o swyddi a gollwyd oherwydd y sgil effaith ar bobl sy’n gweithio yn y gadwyn gyflenwi logistaidd, caffis cyfagos lle mae gweithwyr yn prynu eu brechdanau bacwn a hyd yn oed ysgolion dawns y mae plant y gweithwyr dur yn mynd iddyn nhw,” meddai hi.

“Mae gennym ni un aelod a arwyddodd gytundeb morgais bythefnos cyn i’r cyhoeddiad hwn gael ei wneud, uwch gynrychiolydd i’r undeb sydd yn ei 20au hwyr ac sydd eisiau swydd am y 50 neu 60 mlynedd nesaf.

“Nid yw hwn yn ddiwydiant sy’n marw – mae’n fywiog ac y gallai fod yn darparu swyddi am y 100 mlynedd nesaf.”