![Aaron Kent a'i blant](https://ncms.s4c.org.uk/sites/default/files/styles/newyddion_large_square_1000x1000_/public/2024-01/stroc%202.jpg?itok=xqFw1GjA)
Galw am fwy o wasanaethau iechyd meddwl i ddioddefwyr strôc
“Wnes i afael yn fy mab tair blwydd oed, a meddyliais tybed fyddwn i fyth yn ei weld o eto, plentyn oedd ar fin gwylio’i dad yn marw ar lawr ei ystafell wely.”
Dyma eiriau dyn o ardal Llandysul wedi iddo brofi anhwylder straen wedi trawma (PTSD) a gorbryder ar ôl dioddef strôc ychydig o flynyddoedd yn gynharach.
Yn dad i ddau o blant, Otis a Rue, sydd bellach yn dair a chwe blwydd oed, fe gafodd Aaron Kent, 35 oed o Dalgarreg, strôc ym mis Hydref 2020.
Fis Awst y llynedd, fe deimlodd Mr Kent symptomau’r strôc unwaith eto, ag yntau’n dioddef o PTSD.
Mae bellach yn galw am fwy o wasanaethau iechyd meddwl arbenigol er lles unigolion eraill sydd wedi goroesi strôc.
“Pan adawais i’r ysbyty, ‘nes i sylweddoli ar pa mor unig o’n i’n teimlo.
“Roedd fy ngwraig, Emma, yn graig ac yn fy nghefnogi’n llwyr, ond nid oedd ganddi brofiad uniongyrchol o ddioddef â strôc.
“Newidiodd fy myd yn gyfan gwbl; roedd yn rhaid ailystyried popeth roeddwn wedi’i gymryd yn ganiataol.
“A phan feddyliais fy mod i wedi gorchfygu’r strôc, roedd problemau newydd yn codi: pyliau o banig, lludded, newidiadau yn fy ffordd o fyw.
“Pryd bynnag ‘dych chi’n teimlo fel eich bod yn glir o’r strôc, mae’n eich tynnu yn ôl ac mae’n eich atgoffa nad ydych chi’r un person yr oeddech chi,” meddai.
![Aaron Kent a'i blant](https://ncms.s4c.org.uk/sites/default/files/styles/newyddion_large_square_1000x1000_/public/2024-01/stroc%202.jpg?itok=xqFw1GjA)
'Cymorth'
Fe wnaeth Mr Kent ymdrech i gael gafael ar gymorth iechyd meddwl ar y pryd, ond ar ôl disgwyl ar restr aros “am flynyddoedd” fe benderfynodd talu am gwnsela preifat.
Mae'n parhau i fyw gyda phroblemau iechyd meddwl o hyd, ac mae'n galw am fwy o gymorth i bobl mewn sefyllfa debyg.
“Dair blynedd yn ddiweddarach a dyma fo unwaith eto, yn codi’i ben ac yn rheoli fy mywyd,” meddai wrth drafod ei iechyd meddwl.
“Rwyf yn dyheu am ddyfodol lle mae goroeswyr strôc yn cerdded allan o ddrysau ysbytai gyda llwybr clir i adferiad.
“Rwy’n gobeithio am ddyfodol lle nad yw strôc yn ddirgelwch i oroeswyr ac aelodau’u teulu fel ei gilydd, ond yn daith eglur, gryno, ofalus wedi ei ddiffinio gan lwyddiant y ddarpariaeth iechyd meddwl,” ychwanegodd.
'Bwlch'
Daw galwad Mr Kent ar y cyd â'r Gymdeithas Strôc a Mind Cymru, yn dilyn adroddiad newydd sy’n “amlygu’r angen” am fwy o gymorth iechyd meddwl i ddioddefwyr.
Yn ôl yr adroddiad gafodd ei gyhoeddi ddydd Mawrth, mae dros 70,000 o oroeswyr strôc yn byw yng Nghymru.
Mae oddeutu tri chwarter o’r rheiny wedi profi “o leiaf un broblem iechyd meddwl” yn dilyn strôc – ond dim ond 3% wnaeth dderbyn cymorth “pan oedd arnynt ei angen fwyaf” medd yr adroddiad.
Mae “bwlch” yn y cymorth iechyd meddwl sydd ar gael i oroeswyr strôc, meddai'r Gymdeithas Strôc, ac mae prinder adnoddau a chymorth i’r rheiny sy’n byw ag iselder neu gorbryder yn parhau.
Dywedodd Katie Chappelle, Cyfarwyddwr Cyswllt Cymru gyda'r Gymdeithas Strôc: “Gwyddom nad oes yna ateb gwyrthiol ar gyfer helpu goroeswyr strôc i ailadeiladu’u hiechyd meddwl, ac eto mae arnom eisiau gweld iechyd meddwl yn cael yr un sylw ag iechyd corfforol wrth wella ar ôl strôc.
“Gan weithio â Mind Cymru a phobl yr effeithir arnynt gan strôc, rydym wedi dechrau datblygu syniadau ar gyfer atebion, yn cynnwys grŵp adfer lles arbenigol i oroeswyr strôc.
“Fodd bynnag, mae ar y syniad hwn angen cyllid os ydym am fod yn gallu cynorthwyo pobl ledled Cymru’n ddigonol i ailadeiladu’u hiechyd meddwl ar ôl strôc.”
Mewn ymateb dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Rydym yn gweithio gyda'r Gymdeithas Strôc, y Rhwydwaith Gweithredu ar Strôc a thîm y Rhaglen Strôc Genedlaethol i gefnogi adferiad pobl yn dilyn strôc, mae hyn yn cynnwys mynediad at wasanaethau cymorth a seicolegol."