Mae Rishi Sunak wedi ymddiheuro i deuluoedd wrth gael ei holi gan Ymchwiliad Covid-19 y DU ddydd Llun.

Dywedodd y Prif Weinidog ei fod yn “ymddiheuro yn fawr i bawb a gollodd anwyliaid” yn ystod y pandemig.

Gwadodd Mr Sunak, a oedd yn Ganghellor ar y pryd, fod yna unrhyw wrthdaro rhwng iechyd y cyhoedd a’r economi yn ystod argyfwng Covid-19.

“Ro’n i’n gweld fy rôl fel Canghellor y Trysorlys fel un a oedd â’r cyfrifoldeb o wneud yn siŵr bod y Prif Weinidog yn cael y cyngor, y wybodaeth, a’r dadansoddiad gorau posibl am effaith economaidd neu ganlyniadau rhai o’r penderfyniadau yr oedd rhaid iddo eu gwneud,” meddai.

“Doedd dim gwrthdaro rhwng iechyd y cyhoedd ac economeg. Rwy'n meddwl bod hynny yn ffordd llawer rhy gyfyng i feddwl amdano.

“Roedd yna amrywiaeth o effeithiau, rhai economaidd-gymdeithasol, yr effaith ar addysg plant, ar iechyd meddwl, ar y system gyfiawnder troseddol, yn ogystal â’r effaith economaidd pur. 

“Roedd yn bwysig bod llunwyr polisi yn ystyried bob un ohonyn nhw.”

​'Beirniadaeth'

Mae ymddangosiad Rishi Sunak yn yr ymchwiliad swyddogol yng ngorllewin Llundain fore Llun yn cychwyn wythnos dyngedfennol i Mr Sunak wrth iddo wynebu pleidlais ar ei ddeddfwriaeth yn Rwanda ddydd Mawrth.

Mae disgwyl i'r Prif Weinidog gael ei holi a oedd yn credu bod gwyddonwyr wedi cael gormod o rym ac a roddwyd digon o ystyriaeth i effaith y cyfnodau clo ar bobl.

Mae negeseuon wedi datgelu bod gwyddonwyr Llywodraeth y DU wedi cyfeirio ato fel “Dr Death, y Canghellor” dros bryderon am ei ymdrech i sichau fod gweithgaredd economaidd yn parhau wrth arwain y Trysorlys yn ystod y pandemig.

Fe wnaeth gweinidog y Cabinet, Michael Gove, amddiffyn Mr Sunak ddydd Sul, gan ddadlau nad oedd “beirniadaeth gyhoeddus” o’r cynllun Bwyta Allan i Helpu Allan cyn ei lansio ym mis Awst 2020.

Ond dywedir bod yr Athro Syr Chris Whitty, prif swyddog meddygol Lloegr, wedi cyfeirio’n breifat at y cynllun i roi hwb i’r diwydiant bwytai fel “bwyta allan i helpu’r feirws”.

'Anodd iawn’

Dywedodd Syr Patrick Vallance, a oedd yn brif ymgynghorydd gwyddonol Llywodraeth y DU ar y pryd, na allai ef a Syr Chris gofio iddynt gael eu hymgynghori ymlaen llaw ynghylch y cynllun a gostiodd gannoedd o filiynau o bunnoedd.

Wrth roi tystiolaeth i ymchwiliad y Farwnes Hallett, dywedodd Syr Patrick fod y cynllun yn “debygol iawn” o fod wedi hybu marwolaethau.

Dadleuodd Mr Gove bod y polisi wedi’i gyhoeddi fis cyn iddo gael ei weithredu ac yn ystod y cyfnod hwn “nid oedd hi’n wir bod yna feirniadaeth gyhoeddus”.

“Roedd yn ffordd effeithiol o sicrhau bod y diwydiant lletygarwch yn cael ei gefnogi trwy gyfnod anodd iawn, ac roedd yn gyfan gwbl o fewn yr amlinelliadau bras o reolau ynghylch cymysgu cymdeithasol oedd yn bodoli ar y pryd,” meddai wrth Sky.

Roedd y cynllun yn rhan o ddiweddariad economaidd haf Mr Sunak ar 8 Gorffennaf 2020, oedd yn cynnig 50% oddi ar gost bwyd a/neu ddiodydd di-alcohol.