Union 60 mlynedd ar ôl ffrwydrad yn yr eglwys ddu gyntaf yn Birmingham, Alabama, bydd cynrychiolwyr o’r Urdd yn ymweld â’r rhanbarth er mwyn dangos undod gyda’r gymuned Affricanaidd-Americanaidd.

Ar 15 Medi 1963, bu farw pedwar o blant mewn ffrwydrad terfysgol yn Eglwys y Bedyddwyr ar 16th Street, a hynny yn ystod yr ymgyrch Hawliau Sifil yn America.

Fe fydd 13 o Lysgenhadon Yr Urdd, a fu’n gyfrifol am Neges Heddwch ac Ewyllys Da Gwrth-hiliaeth 2023 yn cael y cyfle i ddysgu mwy am hanes hawliau sifil cyfoethog Birmingham, Alabama, medden nhw.

Dywedodd Prif Weithredwr yr Urdd, Siân Lewis: “Rydym mor falch o’r cyfle i gryfhau ein perthynas gyda’r gymuned Affricanaidd-Americanaidd ym Mirmingham, Alabama a rhoi cyfle i aelodau’r Urdd ddysgu mwy am hanes a digwyddiadau’r rhanbarth.

“Yn gynharach eleni, lluniodd ein pobl ifanc Neges Heddwch ac Ewyllys Da hynod bwerus sy’n taflu’r chwyddwydr ar wrth-hiliaeth, gan nodi’n glir, os yw pobl yn dyst i hiliaeth, bod angen i ni eu ‘Galw. Nhw. Allan.’

“Mae’n briodol iawn, felly, ein bod ni’n ymweld â Birmingham ar y dyddiad pwysig hwn yng nghwmni’r myfyrwyr a greodd y neges ddylanwadol hon ac a glywyd a rannwyd gan filoedd ledled y byd.”

'Llais'

Yn ôl Sian Morgan Lloyd, uwch-ddarlithydd yn Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant Prifysgol Caerdydd: “Rydyn ni’n teimlo’n freintiedig i gael teithio i Firmingham, Alabama gydag Urdd Gobaith Cymru, wrth inni ymchwilio mwy i hanes y mudiad Hawliau Sifil, gan ddod i adnabod a meithrin cyfeillion newydd ar hyd y ffordd.

“Mae’r myfyrwyr, a fu’n gweithio ar y Neges Heddwch eleni, yn frwd dros ddefnyddio’u llais i greu newid. Does gen i ddim amheuaeth y bydd y daith hon yn eu hysbrydoli a’u hysgogi hyd yn oed yn fwy.”

Bydd y daith yn cynnwys ymweliadau â nifer o adeiladau a sefydliadau hanesyddol ac arwyddocaol i’r symudiad hawliau sifil.

Fe fydd y llysgenhadon yn ymweld â chartref Rosa Park, Sefydliad Hawliau Sifil Birmingham, Motel AG Gatson a’r Amgueddfa Etifeddiaeth yn ogystal â chymryd rhan mewn gweithdy gyda phobl ifanc Birmingham.

Image

Ffenestr

Dechreuodd perthynas rhwng y Cymry a chymuned Birmingham, Alabama yn dilyn yr ymosodiad terfysgol, pan ysgogwyd yr arlunydd o Lansteffan, John Petts i ddylunio ffenestr liw newydd ar gyfer yr eglwys.

Yn dilyn ymgyrch i godi arian gan y Western Mail cafodd y ffenestr ei chyflwyno i’r eglwys gan bobl Cymru fel arwydd o gefnogaeth ac undod.

Mae’r ffenestr yn parhau i gael ei hadnabod fel y ‘Wales Window’.

Yn 2019 bu ymweliad swyddogol gan Siân Lewis, Prif Weithredwr Yr Urdd, a Gweinidog Addysg Cymru ar y pryd, Kirsty Williams i ddathlu’r berthynas.

Arweiniodd yr ymweliad at bartneriaeth newydd rhwng Yr Urdd a Phrifysgol Alabama i ddarparu cyfleoedd i bobl ifanc i ddysgu mwy am ddiwylliannau a thraddodiadau ei gilydd. 

Ym mis Mehefin eleni, teithiodd Côr yr Efengyl Prifysgol Alabama (UAB) i Gymru i berfformio a dysgu mwy am hanes, iaith a diwylliant Cymru.