Fe fydd mwy o blant yn byw mewn tlodi os bydd Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen â thoriadau i gyllidebau awdurdodau lleol, yn ôl un elusen. 

Fe ddangosodd ymchwil diweddar gan BBC Cymru y gallai cynghorau sir Cymru wynebu diffyg cyllid cyfunol o leiaf £394.8m dros y ddwy flynedd nesaf. 

Yn ôl elusen Plant yng Nghymru mae gwir bryder am effaith rhagor o doriadau: “Fe allwn ni ddweud gyda sicrwydd fod unrhyw doriadau yn mynd i gael effaith negyddol”, meddai’r Prif Weithredwr Hugh Russell.

“Mae pobl ifanc yn sôn wrthym am fethu a chael mynediad at wasanaethau hanfodol fel bod trafnidiaeth yn rhy ddrud - pobl ifanc felly yn methu allan ar addysg a gwasanaethau iechyd fel engraifft.

“Mae nhw’n dweud wrthym bod nhw’n teimlo nad oes ganddyn nhw le i fynd a ma' hyn yn bryderus tu hwnt”.

Gyda 34% o blant Cymru bellach yn byw mewn tlodi, dywedodd Llywodraeth Cymru fod gwaredu tlodi plant yn flaenoriaeth.

Yn ôl un clwb ieuenctid a gafodd ei sefydlu dros gyfnod yr haf yng Nghaernarfon, mae pryder dybryd am gyllid hirdymor ac effaith unrhyw doriadau ar blant a phobl ifanc. 

Dros gyfnod yr haf, mae yna groeso cynnes yng nghanolfan Porthi Dre i bobl ifanc bob nos Fercher. 

Unwaith yr wythnos mae bwyd a gweithgareddau am ddim i bobl ifanc yn cynnwys sesiynau DJ’io, creu smoothies a sglefrfyrddio. 

Y nod ydy cynnig cyfleoedd am ddim i unrhyw un sydd â diddordeb, ac mae hynny eisoes yn profi’n boblogaidd, yn ôl y Cynghorydd Dawn Lynne Jones. 

“Da ni’ ‘di cael ymateb gwych, mae niferoedd ni wedi bod rhwng 20- i 40 bob wythnos”, meddai. 

“Tywydd... haul, gwynt a glaw - mae nhw ‘di bod yn dŵad yma”. 

Mae’r clwb yn cynnig cyfleoedd i bobl ifanc fyddai fel arall heb ddim i'w wneud. 

Yn ôl Millie mae’n lle i “aros, a charjio ffons, cael wifi a bwyd am ddim”. 

Fel arfer oedda ni’n “ista yn bus stops neu fatha mynd i Mcdonalds neu wbath”. 

Image

Ar yr olwg gyntaf dydy’r cynllun yma sy’n cael ei ariannu gan gyfres o noddwyr fel Cyngor Gwynedd, Cyngor Tref Caernarfon, Hwb a’r heddlu, ddim yn torri tir newydd, ond eto mae’n rhannol yn mynd i’r afael â thlodi yn yr ardal, wrth gynnig profiadau a bwyd am ddim. 

Yn ôl adroddiad diweddar gan Sefydliad Bevan mae dros 2,500 o bobl ifanc yn Arfon yn byw mewn tlodi. 

Er bod y ffigwr hwnnw (21%) yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol, mae’r gwaith ymchwil yn nodi nad yw’r ystadegau yn cynnig darlun clir o ddifrifoldeb tlodi’r ardal. 

Gyda bygythiad i gyllidebau llywodraethau lleol ledled Cymru, mae un cynghorydd yng Ngwynedd yn dymuno gweld gwasanaethau i blant yn cael eu diogelu. 

“Mae gynno ni grant ar hyn o bryd sydd i barhau chwech wythnos a da ni’n mynd o wythnos i wythnos”, meddai’r Cynghorydd Dewi Jones.

“I ni fel prosiect cymharol newydd mae’n rhaid i ni edrych ar hyn, os yda ni’n penderfynu fod hwn am fod yma am flynyddoedd i ddod, mae rhaid edrych ar cyllido ac mae hynny am fod yn her”. 

Gyda chyllidebau llywodraeth leol yn debygol o gael eu torri fwy fyth dros y blynyddoedd sydd i ddod mae’n poeni y bydd y sgil effeithiau yn bellgyrhaeddol. 

“Nid jest llai o dorri gwair neu codi sbwriel - yr hyn da ni am weld llai ohono fo ydi gwasanaethau sydd yn mynd ati i daclo tlodi yn cael eu torri... ac ia, pethau fel hyn ella yn sicr”. 

Yn ôl yr arbenigwr Dr Hefin Gwilym, Darlithydd Polisi Cymdeithasol Prifysgol Bangor, mae’n anochel y bydd toriadau yn arwain at ragor o dlodi. 

“Mae rhain yn doriadau, ar ben toriadau sydd wedi digwydd yn barod a fydd o’n cael effaith fawr ar blant a phobl ifanc”. 

Image

“Mae mynd i ganolfannau pobl ifanc yn helpu nhw i ddatblygu sgiliau, i fod mewn lle saff a dod i nabod pobl ac i ddod oddi wrth unigrwydd a phroblemau iechyd meddwl - yn y tymor hir mae’n bwydo i cycle o dlodi lle fydd y genhedlaeth nesaf yn dlawd," ychwanegodd Dr Gwilym.

“O ran canolfannau pobl ifanc mae tua 50% wedi diflannu ers 2010, a ma hynny’n swm aruthrol a felly does dim lle i neud toriadau." 

Yn ôl Llywodraeth Cymru, mae mynd i’r afael a thlodi plant yn “flaenoriaeth”. 

Dywedodd llefarydd eu bod yn darparu “£13m eleni i helpu gwasanaethau ieuenctid ac mae hynny yn fwy na theirgwaith yn fwy nag yn 2018. 

“Rydym hefyd wedi cyhoeddi £1m yn rhagor i 18 o sefydliadau gwirfoddoli. 

“Er hyn mae nifer o’r grymoedd sydd eu hangen fel budd-daliadau lles a phwerau ariannol yn gorwedd yn San Steffan”.