Mae gan Ferthyr Tudful, Wrecsam a Sir Ddinbych rai o'r cyfraddau marwolaeth uchaf ar gyfer cyflyrau'r ysgyfaint yng Nghymru, yn ôl ymchwil. 

Mae dadansoddiad newydd gan elusen Asthma + Lung UK Cymru yn dangos fod pobl yn yr ardaloedd hynny ymysg y mwyaf tebygol yn y DU o gael eu hanfon i'r ysbyty ar frys ac i farw o gyflyrau'r ysgyfaint. 

Yn ôl yr elusen, yng Ngheredigion, Sir Fynwy a Phowys y mae'r cyfraddau isaf.  

Roedd wyth o'r 10 ardal gyda'r cyfraddau uchaf yn y de, gan gynnwys Caerdydd, Rhondda Cynon Taf a Blaenau Gwent. 

Mae gan rai o'r ardaloedd sydd â chyfraddau marwolaethau uchel, lefelau uwch o lygredd aer. 

Mae lefelau PM 2.5, sef y math o lygredd aer mwyaf peryglus i iechyd pobl, yng Nghaerdydd bron i ddwywaith y lefel yng Ngheredigion. 

Mae cyfraddau ysmygu uchel mewn rhai mannau hefyd yn gallu bod yn gyfrifol am gyfraddau uwch. Yn ôl amcangyfrifon, mae un rhan o bump o'r boblogaeth yn ysmygu ym Mlaenau Gwent. 

'Cywilyddus'

Dywedodd Pennaeth Asthma + Lung UK Cymru, Joseph Carter, ei bod hi'n "gywilyddus fod pobl ar draws Cymru yn ei chael hi'n anodd anadlu, ac yn cael eu rhuthro i'r ysbyty ar frys a bod cymaint yn marw'n ddiangen o'u cyflyrau ysgyfaint. 

"Er mwyn gwneud yn well, mae angen i Lywodraeth Cymru fynd i'r afael ag anghydraddoldeb o ran iechyd ysgyfaint a sicrhau fod gan y Gwasaneth Iechyd yr adnoddau i gefnogi ei staff ymroddedig. 

Mae'r elusen yn annog Llywodraeth Cymru i sicrhau fod pawb yn cael diagnosis cynnar ar gyfer eu cyflwr ysgyfaint, gan dderbyn y gefnogaeth briodol. 

Maent hefyd yn apelio ar y llywodraeth i fynd i'r afael â chyfraddau annerbyniol o uchel o lygredd aer ac ysmygu, sydd yn arwain at gyflyrau ysgyfaint yn datblygu a gwaethygu.

Yn ôl yr elusen, er gwaethaf gwaith diflino meddygon a nyrsys y gwasanaeth iechyd mewn byrddau iechyd yng Nghymru, mae lefelau sylfaenol o ofal ar gyfer pobl â chyflyrau ysgyfaint yn "anghyson."

Mae Newyddion S4C wedi cysylltu â Llywodraeth Cymru am ymateb. 

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod yn "cymryd camau cadarn er mwyn creu Cymru sy'n iachach a gwyrddach. Mae hyn yn cynnwys camau i wella safon yr aer, lleihau cyfraddau ysmygu a chefnogi pobl sydd yn byw gydag afiechydon resbiradol. 

"Rydym yn disgwyl i GIG Cymru ddarparu cymorth cynhwysfawr ar gyfer pobl gyda chyflyrau ysgyfaint. Mae ein Datganiad Ansawdd ar gyfer afiechydon resbiradol yn cefnogi byrddau iechyd i wella safon a chysondeb ein gofal iechyd ar gyfer pobl gyda'r cyflyrau hyn ar draws Cymru."