Mae costau byw yn cael effaith ar bresenoldeb disgyblion, yn ôl Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg Senedd Cymru.

Mae'r pwyllgor yn awyddus i gael astudiaeth frys gan Lywodraeth Cymru fel y gallant ddeall yn well y problemau sy'n wynebu teuluoedd. 

Roedd costau teithio, gwisg ysgol, offer a thripiau ysgol yn rhai o'r ffactorau a gafodd eu defnyddio er mwyn rhoi tystiolaeth i'r pwyllgor. 

Yn ôl Comisiynydd Plant Cymru, Rocio Cifuentes, mae ffigyrau presenoldeb yn "sylweddol is" i blant mewn grwpiau blwyddyn lle nad oes ganddynt yr hawl i drafnidiaeth am ddim, ac maent yn galw am gamau er mwyn ymestyn hawliau. 

Ychwanegodd y comisiynydd fod angen rhoi absenoldeb disgyblion yng nghyd-destun tlodi a bod angen i'r her i drechu tlodi "fod yn sbardun allweddol wrth leihau absenoldeb o'r ysgol."

Roedd y presenoldeb isaf yn y flwyddyn academaidd ym Mlwyddyn 11 tra roedd y presenoldeb uchaf ym Mlwyddyn 7. 

Salwch yw'r rheswm mwyaf cyffredin am absenoldeb. 

Mae'r pwyllgor yn galw ar Lywodraeth Cymru i gomisiynu astudiaeth frys er mwyn astudio'r berthynas rhwng yr argyfwng costau byw ac absenoldeb disgyblion ysgol. 

Covid-19

Yn ôl y tystiolaeth a dderbyniwyd gan y pwyllgor, mae'r pandemig a chau ysgolion wedi cael effaith fwy goddefgar o ran derbyn absenoldeb disgyblion. 

Dywedodd Cymdeithas Arweinwyr Ysgolion a Cholegau Cymru, mae lleihad sylweddol wedi bod ym mhryder rhieni yn nhermau pwysigrwydd presenoldeb yn ogystal â myfyrwyr. 

Dywedodd Cadeirydd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, Jayne Bryant AS, nad oes modd "diystyru effaith absenoldeb o’r ysgol ar bobl ifanc. Nid yn unig y mae’n effeithio ar gyrhaeddiad addysgol, ond gall hefyd gael effaith ar iechyd meddwl a llesiant.

"Mae anfon plant i’r ysgol hefyd yn fusnes drud i deuluoedd. Mae’n rhaid i rieni ddod o hyd i arian ar gyfer gwisg ysgol, llyfrau, technoleg, deunydd ysgrifennu, bagiau ysgol, tripiau ysgol, clybiau ar ôl ysgol. Mae diffyg cludiant am ddim hefyd yn broblem i lawer – mewn argyfwng costau byw gyda chwyddiant cynyddol, mae hyn yn mynd yn anoddach fyth bob dydd."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru fod "Gweinidog y Gymraeg ac Addysg wedi bod yn glir bod gwella cyfraddau presenoldeb mewn ysgolion yn flaenoriaeth genedlaethol.

“Rydym yn cydnabod bod y ffigyrau presenoldeb cyffredinol tua 3% yn is na chyn y pandemig a bod y rhesymau am hyn yn gallu bod yn gymhleth.

“Rydym wedi gweithredu nifer o fesurau i gefnogi teuluoedd ac ysgolion, gan gynnwys buddsoddi £4m ychwanegol ar gyfer swyddogion ymgysylltu â theuluoedd i sefydlu perthnasoedd cadarnhaol gyda rhieni a disgyblion."