Mae colofnwyr cyhoeddiad yr Herald Cymraeg wedi datgan eu pryder ynglŷn â’i ddyfodol.

Ers rhai blynyddoedd mae’r Herald Cymraeg i’w weld fel atodiad o fewn papur y Daily Post, ond erbyn hyn dim ond un dudalen sydd yn ymddangos bob dydd Mercher.

Mae Angharad Tomos, sydd wedi bod yn cyfrannu i’r papur ers bron i 30 mlynedd wedi disgrifio’r dirywiad fel “siom”.

“Roedd yn bapur safonol wythnosol Cymraeg bryd hynny efo'i olygydd ei hun ac yn cadw'r traddodiad o swyddfa yng Nghaernarfon.

“Bellach, mae'r dudalen yn cael ei oddef dan berchnogaeth Cwmni Reach PLC, a dim ond bob tair wythnos maen nhw eisiau colofn gen i – dim ond colofnau y dair ohonom ydyw'r papur bellach.”

Dirywiad

Mewn sgwrs ar raglen Dros Frecwast, BBC Radio Cymru bore ddydd Iau ychwangodd bod y “sefyllfa yn anfoddhaol.”

Dywedodd bod angen i gwmni Reach PLC barchu cynulleidfa Gymraeg y Daily Post.

Mae Bethan Gwanas yn cyfrannu colofn ers ymhell dros 20 mlynedd ac yn gresynu o weld y fath ddirywiad.

 “Roedd gweld y papur yn mynd yn atodiad i'r Daily Post yn sioc, ond wedyn caewyd y swyddfa yng Nghaernarfon ac mi gollodd y golygydd ei swydd. A rŵan, dim ond un golofn sydd ynddo ar y tro. Mae’r criw presennol, sy’n newid bob dau funud, yn gwneud eu gorau dan amgylchiadau anodd.

“Dydi Reach PLC yn amlwg ddim yn malio llawer am y cynnwys Cymraeg.”

Yn ôl Bethan Jones y trydydd colofnydd, sy’n cyfrannu ers 2002, nid rhesymau ariannol sy'n gyfrifol am y cwtogi.

Di-dâl 

“Gwnaeth Reach PLC elw cyn treth llynedd o £25.7 miliwn, ond ni all fforddio buddsoddi yn y papur. £25-£40 bob tair wythnos yw ein tâl am dudalen lawn.”

Am gyfnod y llynedd, bu Angharad Tomos, Bethan Gwanas a Bethan Jones yn cyfrannu colofnau yn ddi-dâl i'r Herald am eu bod mor frwd i weld ei barhad.

Un o'r rhai sy'n cefnogi'r alwad i sicrhau dyfodol y cyhoeddiad yw'r Archdderwydd, Myrddin ap Dafydd.

Ei syniad ef yw cynnwys tudalen ddyddiol o newyddion Cymraeg, gyda geirfa i ddysgwyr yn y Daily Post.

Mewn ymateb, dywedodd golygydd y Daily Post, Dion Jones: "Mae gan Yr Herald Cymraeg etifeddiaeth hir o dros 160 o flynyddoedd.

"Ers 2005, mae'r Daily Post wedi bod yn falch o'i gynnwys fel atodiad o wythnos i wythnos.

"Tra bod rhesymau masnachol yn golygu na fydd y golofn yn cael yr un cynhwysedd a chafwyd yn y gorffennol, mae'r angerdd i gadw'r traddodiad yn fyw yn parhau i fod yn gryf.

"Mae traean o'n staff llawn amser yn Gymry Cymraeg i'r carn, rydym yn parchu'r iaith, ei hanes ac yn gwerthfawrogi rôl Yr Herald Cymraeg i gadw hi'n fyw ac yn iach."