Mark Drakeford: 'Rhaid cyflwyno mwy o gyfyngiadau Covid-19 os yw'r sefyllfa'n gwaethygu'
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford wedi dweud fod sefyllfa Covid-19 yng Nghymru yn llawer fwy "difrifol" erbyn hyn.
Roedd Mr Drakeford yn siarad mewn cynhadledd i'r wasg ddydd Gwener yn ystod adolygiad tair wythnos y llywodraeth o gyfyngiadau Covid-19.
Mae cyfres o fesurau wedi cael eu cryfhau er mwyn ceisio mynd i'r afael â'r nifer uchel o achosion Covid-19, gan gynnwys ymestyn y defnydd o basys coronafeirws.
Mae Mr Drakeford yn rhybuddio y gallai'r lefel rhybudd godi yn yr adolygiad nesaf os yw'r ffigyrau hefyd yn parhau i godi ymhen tair wythnos.
Daw hyn wrth i Gymru fod â'r gyfradd uchaf o achosion o bob un o wledydd y Deyrnas Unedig.
Dywedodd y Prif Weindiog wrth Newyddion S4C mai un o'r rhesymau tu ôl y gyfradd uchaf yw bod effaith y brechlyn dechrau cilio.
Er bod y gyfradd wedi gostwng dros y dyddiau diwethaf, roedd y gyfradd o achosion rhwng 17 a 23 Hydref yn 671.3 achos i bob 100,000 o bobl.
Er mai Cymru sydd â'r gyfradd uchaf o achosion o Covid yn y DU, mae pobl yn "dal i ddilyn y rheolau" yn ôl Mark Drakeford.
— Newyddion S4C (@NewyddionS4C) October 29, 2021
Dywedodd wrth Newyddion S4C mai effaith y brechlyn yn cilio yw un o'r rhesymau pam fod cyfraddau uchel o Covid-19. pic.twitter.com/ya6QIyZsvY
Fe gadarnhaodd y Prif Weinidog bydd y cynllun pasys Covid yn cael ei ymestyn i theatrau, sinemâu a neuaddau cyngerdd o 15 Tachwedd.
Maen nhw eisoes yn orfodol mewn clybiau nos a digwyddiadau torfol mawr gan gynnwys nifer o gemau chwaraeon.
Mewn cynhadledd i'r wasg brynhawn dydd Gwener, rhybuddiodd Mr Drakeford y gallai pasys Covid gael eu cyflwyno ar gyfer y sector lletygarwch ac fe allai rhagor o bobl orfod dychwelyd i weithio o adref.
Beth arall fydd yn cael ei gryfhau?
- Fe fydd newidiadau i'r cyngor ar hunan-ynysu yn cael eu cyflwyno.
- Os bydd unrhyw un yn eu haelwyd yn profi'n bositif am Covid-19, neu os bydd ganddynt symptomau, fe fydd angen i oedolion sydd heb eu brechu'n llawn a phlant rhwng pump a 17 oed hunan-ynysu tan eu bod wedi derbyn canlyniad PCR negyddol.
- Mae'r cyngor presennol yn nodi nad oes angen i bobl sydd wedi eu brechu'n llawn hunan-ynysu os ydynt yn dod i gyswllt â Covid-19, ond mae angen iddynt gael prawf PCR negyddol ar yr ail a'r wythfed diwrnod ar ôl dod i gyswllt â'r feirws.
- Fe fydd angen i'r sawl sydd heb eu brechu barhau i hunan-ynysu am 10 diwrnod ar ôl dod i gyswllt gydag unrhyw un sydd wedi profi'n bositif.
- Mae'r llywodraeth hefyd wedi dweud y bydd mwy o gefnogaeth ar gael i benaethiaid gyflwyno mesurau yn eu hysgolion os mae achosion o'r feirws yn uchel yn lleol.
- Maen nhw hefyd yn annog staff a disgyblion ysgolion uwchradd i gymryd dau brawf llif unffordd yr wythnos.
"Da ni'n gobeithio bydd hi ddim mor ddrwg â be 'da ni'n ddisgwyl."
— Newyddion S4C (@NewyddionS4C) October 29, 2021
Dr Olwen Williams o Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr yn dweud fod yna "gryn bwysau" ar ysbytai ar hyn o bryd ac y bydd hi'n fater o gadw llygad agos ar y sefyllfa dros y gaeaf. pic.twitter.com/lXMMEr4KNH
Amrywiolyn Delta
Yn y gynhadledd ddydd Gwener, fe ddywedodd Mr Drakeford fod yr awdurdodau wedi adnabod 2,000 achosion newydd o ffurf wahanol o'r amrywiolyn delta.
Mae "posibilrwydd" y gallai'r ffurf newydd fod yn "fwy trosglwyddadwy" - ond wrth ateb cwestiynau gan y wasg, cadarnhaodd fod y datganiad yma yn seiliedig ar "ymchwiliadau rhagarweiniol".
Ychwanegodd fod y ffurf 10% yn fwy trosglwyddadwy na'r coronafeirws gwreiddiol, o'i gymharu â'r amrywiolyn delta, oedd yn 70%.
Mae amcangyfrifon o’r Arolwg Heintiadau COVID-19 yn awgrymu bod gan tua 2.56% o boblogaeth y gymuned yng Nghymru #COVID19 yn ystod yr wythnos o 16 i 22 Hydref 2021. Mae hyn yn cyfateb i ryw 77,800 o bobl, gyda lefel o ansicrwydd yn yr amcangyfrif hwn. https://t.co/UbAan6hatv pic.twitter.com/vGkenqlZQD
— Ystadegau Cymru (@YstadegauCymru) October 29, 2021
Yr ymateb?
Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi cwestiynu'r angen am y defnydd o basys Covid-19 mewn "rhannau eraill o gymdeithas" tra bod y Democratiaid Rhyddfrydol Cymreig wedi gwrthwynebu'r cynllun yn gyfan gwbl.
“Ein gweledigaeth ni, yn dal i fod, yw bod y system yn cyfyngu ar ryddid ac nad yw'n gweithio," meddai'r Arweinydd, Jane Dodds.
Yn ôl Plaid Cymru, mae angen "mesurau mwy effeithiol i gyfyngu ar drosglwyddo cymunedol", nid dim ond pasys Covid.