Mae yna bryderon dros ddiogelwch casgliadau amgueddfeydd eraill yng Nghymru ar ôl i emwaith aur gael ei ddwyn o Sain Ffagan.

Dywedodd yr heddlu brynhawn ddydd Mawrth bod dynion 43 a 50 oed o dref Northampton wedi eu harestio a’u bod yn y ddalfa yn Sir Northampton.

Mae’r heddlu’n parhau i chwilio am yr eitemau, gan gynnwys gemwaith aur o'r Oes Efydd, a gafodd eu dwyn o arddangosfa yn y prif adeilad tua 00:30 fore dydd Llun.

Dywedodd Heledd Fychan, AS Plaid Cymru dros Ganol De Cymru, ei bod yn pryderu a allai arteffactau pwysig eraill fod mewn perygl.

“Mae’n rhaid i ni gael gwybod sut mae hyn wedi digwydd ac a oes risg i weddill ein casgliadau cenedlaethol?” gofynnodd.

“Y sicrwydd ydw i eisiau gan Amgueddfa Cymru a Llywodraeth Cymru ydi nad ydi’r toriadau a’r sefyllfa gyllidol ddifrifol ydan ni wedi ei gweld wedi cyfrannu mewn unrhyw ffordd at hyn.”

Wrth siarad yn Siambr y Senedd dywedodd: “Dyma gasgliadau pobl Cymru, dyma ein casgliadau cenedlaethol ni.

“Rydym wedi cael sawl trafodaeth yma ynglŷn â diogelwch y casgliadau cenedlaethol, a rhybuddion oherwydd toriadau i’r sector bod diogelwch y casgliadau dan fygythiad.”

'Prin'

Dywedodd Alun Hughes, cyn arolygydd gyda Heddlu’r Gogledd wrth Newyddion S4C: “Mae yna fwy o hyn mae’n debyg yn digwydd dros y byd.

“Diolch byth dydi o ddim yn digwydd yn aml iawn ym Mhrydain ac yn sicr ddim yng Nghymru. Felly o ran hynny mae o’n sioc.

“Y peth fydd rhaid i ni ffeindio allan, y bydd rhaid i’r heddlu De Cymru ffeindio, ydi faint o ddiogelwch oedd gan Heddlu De Cymru yn ei le.”

Dywedodd Dr Tudur Davies, archeolegydd o Brifysgol Caerdydd ei fod yn “ergyd i’r genedl”.

“Da ni byth prin yn ffeindio aur neu metal gwerthfawr,” meddai. “Maen nhw’n brin iawn ar draws Ewrop a bod yn onest.” 

Dywedodd Jane Hutt, Ysgrifennydd Cyfiawnder Cymdeithasol Llywodraeth Cymru, yn y Senedd ddydd Llun fod y lladrad yn “golled erchyll, erchyll”.

“Rydym ni, rwy’n siŵr, wedi ymuno ar draws y siambr hon i fynegi dicter at y troseddwyr a ymosododd ar amgueddfa sy’n annwyl gan y cyhoedd, ac am y difrod maen nhw wedi’i wneud i’n treftadaeth genedlaethol,” meddai.

“Mae Amgueddfa Cymru wedi cynyddu diogelwch ym mhob un o’i safleoedd ac mae hefyd yn edrych gyda Heddlu De Cymru i weld a ddylid cymryd unrhyw ragofalon pellach.”