Bydd David Anderson yn rhoi’r gorau i’w rôl fel Cyfarwyddwr Cyffredinol Amgueddfa Cymru ym mis Ebrill eleni, ac yntau wedi arwain y corff ers 2010.

O fis Ebrill ymlaen, bydd David yn Gymrawd Emeritws yn Amgueddfa Cymru, ac yn Athro Gwadd yng Nghanolfan Lywodraethiant Cymru ym Mhrifysgol Caerdydd.

Dywedodd Dawn Bowden, Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon Llywodraeth Cymru, ei fod wedi gwneud “cyfraniad sylweedol” at yr amgueddfa.

“Mae wedi goruchwylio gweddnewid Sain Ffagan yn amgueddfa hanes genedlaethol i Gymru yn ogystal â datblygu rhaglenni a gwaith ymchwil newydd sy’n canolbwyntio ar ehangu rôl amgueddfeydd mewn cymdeithas,” meddai.

“Mae hefyd wedi cyfrannu at roi cyfeiriad strategol clir i Amgueddfa Cymru ar gyfer y blynyddoedd nesaf, gyda strategaeth 2030 a'i chwe addewid yn creu sylfeini cadarn i’r Amgueddfa wasanaethu cymunedau Cymru a datblygu ei rôl ar y llwyfan rhyngwladol.”

‘Holl gymunedau Cymru’

Dan gyfarwyddiaeth David Anderson pwysleisiodd yr Amgueddfa ei bod yn gefnogwr cadarn o gydraddoldeb hiliol a chydraddoldebau eraill.

Dywedodd mai ymhlith ei uchafbwyntiau oedd arddangosfa KIZUNA yn 2018 gyda chasgliadau o Amgueddfeydd Cenedlaethol Japan yn serennu, ac arddangosfa Bywyd Richard Burton yn 2021.

“Fy neuddeg mlynedd yn Gyfarwyddwyr Cyffredinol yn Amgueddfa Cymru fu’r mwyaf gwerth chweil o fy ngyrfa broffesiynol,” meddai David Anderson.

“Rwyf wedi bod yn hynod ffodus i weithio gyda chynifer o staff creadigol, ymroddedig ac ysbrydoledig yn yr Amgueddfa, y mae eu hymroddiad i’r sefydliad yn amlwg i bawb sy’n ymweld â’n hamgueddfeydd.

“Mawr yw fy niolch hefyd i’r Ymddiriedolwyr hynny sydd wedi rhoi o’u hamser a’u harbenigedd yn anhunanol a heb ystyriaeth i’w budd personol i’n Bwrdd, er mwyn sicrhau bod yr Amgueddfa yn parhau yn sefydliad cenedlaethol cadarn ac annibynnol.”

“Ein Strategaeth 2030 newydd, sy’n seiliedig ar waith ymgynghori â bron i 1,000 o bobl ar draws Cymru, ac a lywiwyd gan ein gwaith yn ystod pandemig COVID pandemic, yw ein datganiad o ymroddiad i’r genedl.

“Yn hynny o beth, rydym yn ymrwymo i sicrhau ein bod yn cynrychioli holl gymunedau Cymru, trwy ein staff, arddangosfeydd ac orielau; i gynnig cyfleoedd i bawb ddysgu a bod yn greadigol; ac i ofalu am fyd natur ac amgylchedd Cymru.”

Ychawnegodd: “Edrychaf ymlaen yn fawr at gefnogi’r Amgueddfa, sefydliad cenedlaethol tra hoff a drysorir, i wireddu’r uchelgeisiau hyn dros y blynyddoedd nesaf.”