Boris Johnson yn cytuno i gamu i lawr fel prif weinidog
07/07/2022Mae Boris Johnson wedi cytuno i ymddiswyddo fel Arweinydd y Ceidwadwyr, ac i gamu i lawr fel Prif Weinidog y Deyrnas Unedig.
Mae disgwyl i Mr Johnson wneud cyhoeddiad am amseriad ei ymadawiad yn ddiweddarach ddydd Iau.
Daw'r newyddion yn dilyn cyfnod hynod gythryblus iddo'n wleidyddol, ac yn dilyn degau o ymddiswyddiadau gan weinidogion ac is-weinidogion yn ei lywodraeth.
Penderfynodd nifer o'i gyn-gefnogwyr mai digon oedd digon yn dilyn y ffrae dros benodiad Chris Pincher yn Ddirprwy Brif Chwip y ceidwadwyr, er gwaethaf honiadau o aflonyddu’n rhywiol yn ei erbyn.
O sgandal Owen Paterson i sgandal Partygate, mae’r sylwebydd gwleidyddol Tweli Griffiths yn credu fod helynt Chris Pincher un sgandal yn ormod i Boris Johnson. pic.twitter.com/mDvUgtfO23
— Newyddion S4C (@NewyddionS4C) July 7, 2022
Roedd Mr Johnson wedi dadlau nad oedd yn ymwybodol o’r honiadau yn erbyn Mr Pincher, ond yn ddiweddarach fe ddaeth i’r amlwg nad oedd hynny’n wir a bod Mr Johnson wedi ei ffrifio ar y mater rai blynyddoedd yn ôl.
Fe gollodd Boris Johnson ddau ffigwr blaenllaw yn ei gabinet, y Canghellor Rishi Sunak a'r Gweinidog Iechyd Sajid Javid a'r ôl i'r ddau ymddiswyddo brynhawn dydd Mawrth, cyn i lu o weinidogion ac is-weinidogion roi'r ffidil yn y to a gadael y llywodraeth yn ddiweddarach.
Er iddo benodi olynwyr i'w gabinet yn dilyn yr ymadawiadau, nid oedd yn ddigon i gadw hyder ei blaid ynddo, ac fe ddaeth i'r casgliad mai'r peth gorau fyddai gadael ei swydd.
— Andrew RT Davies (@AndrewRTDavies) July 7, 2022
Mewn datganiad yn dilyn y newyddion, dywedodd arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig Andrew RT Davies fod yr amser wedi dod i'r Ceidwadwyr ddewis arweinydd newydd er mwyn cyflawni addewidion maniffesto'r blaid dros weddill cyfnod y Senedd.
"Roeddwn wastad wedi dweud ei fod yn hanfodol i'r Prif Weinidog i gynnal hyder y wlad, y blaid a'r senedd. Yn amlwg nid dyma'r achos mwyach.
"Ynghyd â sicrhau buddugoliaeth hanesyddol yn 2019 fe wnaeth Boris sicrhau ein bod yn dychwelyd i ryddid allan o bandemig Covid-19. Yn anffodus mae nawr wedi dod yn hunod o anodd iddo ddelifro ar y mandad y gwnaeth ei sicrhau."
Fe wnaeth Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford, groesawu ymddiswyddiad Mr Johnson gan ddatgan bod "cael Llywodraeth sefydlog i'r Deyrnas Unedig yn angenrheidiol i bob un o'r pedair gwlad."
Mae cael Llywodraeth sefydlog i'r Deyrnas Unedig yn angenrheidiol i bob un o'r pedair gwlad.
— Mark Drakeford (@PrifWeinidog) July 7, 2022
Rwy'n falch o weld bod y Prif Weinidog wedi gwneud y peth iawn drwy gytuno i ymddiswyddo.
Dywedodd Arweinydd Plaid Cymru bod Cymru yn "haeddu gwell a bod yn rhaid mynnu hynny."
A belligerent Prime Minister finally falls on his sword. The ring master, surrounded by clowns turned our democracy into a circus. Don’t be fooled, his successor will treat the electorate with the same disdain. Wales deserves so much better and we have a duty to demand it.
— Adam Price 🏴🏳️🌈 (@Adamprice) July 7, 2022
Yn ymateb i’r cyhoeddiad, dywedodd arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghymru, Jane Dodds AS, bod y “y saga o’r diwedd drosodd.
“Roedd hi wastad yn amlwg nad oedd Boris Johnson yn ffit i fod yn Brif Weinidog, ac mae gan y rheiny sydd wedi ei gefnogi bron at y diwedd gyfrifoldeb am y llanast a’r difrod mae o a’i blaid wedi eu cael ar ein gwlad.”
Darllenwch ragor yma.