Mae angen i Gymru wneud mwy yn y ddeng mlynedd nesaf i fynd i’r afael â newid hinsawdd na’r hyn sydd wedi ei wneud yn y 30 mlynedd ddiwethaf, yn ôl y Prif Weinidog.

Roedd Mark Drakeford yn siarad wrth gyhoeddi cynllun Sero-Net Llywodraeth Cymru. 

Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gyrraedd sero net erbyn 2050; uchelgais i sicrhau nad oes mwy o nwyon tŷ gwydr yn cael ei gynhyrchu na’r hyn sy’n cael ei ddileu o’r atmosffer. 

Heddiw wrth i ni gyhoeddi cynllun Sero Net Cymru – y cam nesaf yn ein taith tuag at Gymru wyrddach, gryfach a thecach, rydym yn galw am 'ddegawd o weithredu' i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd. Mwy yma:https://t.co/7647GJ1BCE pic.twitter.com/wolNOUwR92

— Llywodraeth Cymru Newid Hinsawdd (@NewidHinsawdd) October 28, 2021

Mae Sero-Net Cymru yn cael ei gyflwyno dyddiau yn unig cyn cynhadledd newid hinsawdd COP26 yng Nglasgow ddydd Sul. 

Mae’r cynllun yn cyflwyno 120 o bolisïau a chynigion gan y llywodraeth.

Beth yw rhai o brif gynigion Sero-Net Cymru? 

• Adeiladu 20,000 o gartrefi cymdeithasol carbon isel newydd i'w rhentu.

• Buddsoddi mewn opsiynau teithio sy'n annog pobl i ddefnyddio mwy ar drafnidiaeth gyhoeddus a chefnogi cerdded a beicio. 

• Plannu mwy o goed.

• Deddfu i wahardd y plastigau untro sy’n cael eu taflu’n sbwriel fwyaf.

• Cefnogi arloesedd mewn technoleg ynni adnewyddadwy newydd.

• Datblygu sgiliau gwyrdd mewn busnesau.

Image

Mae’r llywodraeth hefyd yn nodi eu gobeithion i weld y sector gyhoeddus gyfan yng Nghymru yn Sero net erbyn 2030.

Erbyn Mawrth 2023 bydd disgwyl i bob sefydliad yn y sector cyhoeddus gyflwyno adroddiad o'u allyriadau a chyflwyno cynlluniau i fod yn Sero-Net. 

Ym mis Mawrth, cafodd y cynlluniau i ddatgarboneiddio’r GIG eu cyhoeddi, sy’n cynnwys cyflwyno newidiadau i sawl haen o’r gwasanaeth i leihau allyriadau. 

Mae Dŵr Cymru wedi gosod targed o gyrraedd Sero-Net erbyn 2040. 

29 o brosiectau newydd i helpu ‘Tîm Cymru’ ar gyfer argyfyngau newid hinsawdd a natur

Image

"Bydd angen i ni wneud mwy yn y deng mlynedd nesaf nag rydym wedi’i wneud yn y 30 mlynedd diwethaf,” meddai’r Prif Weinidog.

“Bydd hyn yn anodd ond fe lwyddwn drwy gydweithio.

"Rhaid peidio â gwneud yn fach o’r heriau sy'n ein hwynebu yn y degawdau nesaf, a rhaid i ni i gyd weithio gyda'n gilydd i fanteisio’n llawn ar y cyfleoedd a ddaw.”

Mewn ymateb i'r cynllun, dywedodd Gweinidog Cysgodol dros Newid Hinsawdd y Ceidwadwyr Cymreig, Janet Finch-Saunders bod y cynllun yn "afrealistig ac yn niweidiol i'r economi".

Dywedodd: “Tra bod llawer i'w gymeradwyo yn y cynllun hwn i gyrraedd y nod traws-bleidiol o gyrraedd sero net erbyn 2050, mae yna hefyd rai cynigion sydd, ar eu gorau, yn afrealistig ac, ar eu gwaethaf, yn niweidiol i'r economi." 

“Mae cyrraedd allyriadau sero yn hanfodol i roi diwedd ar newid hinsawdd, ond os na all hynny gael ei wneud heb ganiatâd y cyhoedd ac mewn ffordd sy'n dod â thwf, dim ond gwneud y nod yn llai poblogaidd ac yn fwy anodd i'w gyrraedd mae hynny." 

Ychwanegodd Mr Drakeford fod y llywodraeth yn galw ar Lywodraeth y DU i “chwarae ei rhan deg hithau” er mwyn cyrraedd targedau’r Deyrnas Unedig.

Mae Strategaeth Sero-Net Llywodraeth y DU yn gosod targedau o haneru allyriadau’r DU mewn degawd, a’u dileu nhw’n llwyr erbyn 2050. 

Mae hyn yn cynnwys datblygu ynni adnewyddadwy a dod â cheir petrol a diesel i ben yn raddol; targedau sy’n “gyraeddadwy” yn ôl y Pwyllgor Newid Hinsawdd.