Mae seren roc o'r 80au wedi dweud ei fod wedi penderfynu cyfarwyddo ffilm am y Prifardd Hedd Wyn ar ôl cael ei daro gan yr “angerdd” yn ei farddoniaeth. 

Yn wreiddiol o Nottingham ac yntau bellach wedi ymgartrefu yn Sir Efrog yng ngogledd Lloegr, fe fydd y cerddor John Parr yn enw adnabyddus i nifer gyda’i gân Rif 1 fyd-enwog, St. Elmo’s Fire. 

Ond ers rhai blynyddoedd bellach mae Mr Parr wedi troi ei sylw at gyfarwyddo ffilmiau – ac mae wedi bod yn brysur yn hyrwyddo ei ffilm newydd, ‘A Pack of Five’, ar hyd a lled Cymru yn ddiweddar. 

Image

Wrth siarad â Newyddion S4C, dywedodd John Parr iddo gael ei ysbrydoli i gyfarwyddo’r ffilm ar ôl dysgu am hanes Hedd Wyn, sef Ellis Humphrey Evans, fel rhan o waith ymchwil. 

Roedd yn chwilio am syniadau ar gyfer ffilm arall oedd ganddo ei fryd ar ei chyfarwyddo pan gafodd ei daro gan hanes y Prifardd o Drawsfynydd. 

“Roeddwn i wastad wedi cael diddordeb mawr mewn barddoniaeth rhyfel fel bachgen ifanc, ond doeddwn i erioed wedi clywed am fardd rhyfel Cymreig,” meddai. 

“Felly roeddwn i'n gwneud ymchwil a daeth Hedd Wyn ataf.

“Unwaith o’n i ‘di darllen ei stori, roedd e fel ffilm.” 

Ers iddi gael ei dangos yng Ngŵyl Ffilm Bae Caerfyrddin ym mis Mai, mae ei ffilm wedi ei henwebu gyfer BAFTA Cymru y flwyddyn nesaf. 

Image

'Angerdd'

Wedi iddo gael ei gonsgriptio yn 1916, bu farw Hedd Wyn ar ddiwrnod cyntaf Brwydr Passchendaele ar 31 Gorffennaf 1917 yn y Rhyfel Byd Cyntaf. 

Enillodd bardd y Gadair Ddu y Gadair yn Eisteddfod Genedlaethol Penbedw ger Lerpwl yn Lloegr chwe wythnos yn ddiweddarach gyda’i gerdd, Yr Arwr. 

Ac mae’r bardd o Wynedd wedi bod yn ffigwr eiconig yn hanes Cymru ers hynny. 

Mae'r “angerdd” sydd yn unigryw meddai John Parr. 

“Mae angerdd Cymry gyda cherddoriaeth, dawns, celf, barddoniaeth – mae mor brin [i ddod ar draws] fel Sais.”

Image

'Cysur'

Cafodd ‘A Pack of Five’ ei ffilmio yn Nhegryn, Sir Benfro ac mae’r cast i gyd o Gymru. 

Dim ond pump o actorion sydd yn ymddangos yn y ffilm fer sef, Rhodri Lewis o Degryn, Rhodri Evan o Efailwen, Crymych, Simon Nehan o Lanelli, Ddraig Williams o Landeilo a Scott Gutteridge sy’n byw yn Llundain ond sydd yn wreiddiol o’r de. 

Mae’r ffilm yn dilyn hanes y pump ohonynt fel milwyr o Gymru, Ffrainc a Lloegr sydd yn cyfarfod ar faes y gad yn y Rhyfel Byd Cyntaf.

Maen nhw’n dod at ei gilydd am foment o orffwys gan rannu sigarets ac atgofion – a hynny wedi ei liwio gan farddoniaeth Hedd Wyn. 

Image

Gyda’r criw i gyd yn cydnabod arwyddocâd y Prifardd, roedd pawb yn deall mai “rhywbeth sanctaidd" oedd y broses ffilmio, meddai Mr Parr. 

Er mai ffilm Saesneg yw ‘A Pack of Five’ mae rhai golygfeydd ble mae ei farddoniaeth yn cael ei ddarllen yn Gymraeg. 

Roedd hynny’n bwysig er mwyn dangos cryfder geiriau Hedd Wyn, esboniodd John Parr. 

“Mae’r [actorion yn] cael cyfathrebu yn y Gymraeg ac yna mae’r farddoniaeth yn cael ei ddarllen yn Saesneg wedi hynny. 

“Mae hynny’n dangos ym mhob iaith – yn Ffrangeg, Saesneg a hefyd yn Gymraeg – effaith y geiriau a’r cysur y maen nhw’n eu rhoi.”