Mae dynes 100 oed oedd yn arfer gweithio ar awyrennau Spitfire yn ystod yr Ail Ryfel Byd wedi derbyn medal newydd wedi iddi golli'r un wreiddiol a dderbyniodd am ei gwaith.

Bu Kathleen Clement yn aelod o Awyrlu Ategol y Merched (WAAF) ac yn gweithio yn RAF Loughborough yn ystod y rhyfel.

Gweithio fel peiriannydd oedd Ms Clement, a gafodd ei geni yn 1924.

Mae hi bellach yn byw mewn cartref gofal yng Nghastell-nedd. Bu'n gwneud gwaith cynnal a chadw ar Spitfires, tasg hanfodol ar gyfer ymdrech rhyfel y wlad.

Wedi i'r rhyfel ddod i ben, derbyniodd Fedal Gwasanaeth Teyrngarwch am ei hymdrechion ar ran y Brenin Siôr VI, ond collodd y fedal yn ddiweddarach.

Yn ystod seremoni i'w gwobrwyo gan gyn-faer Castell-nedd Port Talbot, Chris Williams, cafodd Ms Clement ei synnu wrth iddi dderbyn medal newydd.

'Dagrau yn ei llygaid'

Finola Pickwell, swyddog cyswllt lluoedd arfog rhanbarth Castell-nedd Port Talbot, Abertawe a Phen-y-bont ar Ogwr, drefnodd y fedal newydd ar ôl clywed am y golled wrth siarad â Ms Clement yn dilyn ei henwebiad ar gyfer Gwobr y Maer.

Dywedodd Ms Pickwell: “Roedd dagrau yn ei llygaid a dywedodd fod y fedal yn golygu mwy iddi na phe bai wedi cael oriawr aur solet. Roedd yn foment emosiynol."

Sefydlwyd y WAAF ar 28 Mehefin 1939 gan y Brenin Siôr VI ac erbyn 1945 roedd 250,000 o fenywod wedi ymuno â'r gwasanaeth, gan ymwneud â mwy na 110 o wahanol grefftau a chefnogi gwaith yr Awyrlu Brenhinol ledled y byd.

Roedd y WAAF yn rhan hanfodol o ymdrech ryfel yr awyrlu ac yn dangos y cyfraniad y gallai menywod ei wneud i luoedd arfog Prydain.

Yn dilyn y rhyfel, ailenwyd y WAAF yn Llu Awyr Brenhinol y Merched ar 1 Chwefror 1949.

Llun: Cyngor Castell-nedd Port Talbot / PA