Mae ymchwiliad a gafodd ei sefydlu i ddarganfod pam fod rhai merched yn wynebu profiad trawmatig wrth roi genedigaeth wedi galw am drawsnewid gofal mamolaeth ac ôl-enedigol yn y DU.

Fe wnaeth yr Ymchwiliad Trawma Geni, sy'n cael ei arwain gan grŵp trawsbleidiol o ASau, glywed tystiolaeth "dirdynnol" gan fwy na 1,300 o ferched.

Mae argymhellion yr adroddiad yn cynnwys penodi comisiynydd mamolaeth newydd a fyddai'n adrodd yn uniongyrchol at y prif weinidog.

Fe fydd canfyddiadau'r adroddiad yn cael eu cyflwyno i weinidogion ddydd Llun.

Mae disgwyl wedyn i'r Ysgrifennydd Iechyd, Victoria Atkins amlinellu ymateb y llywodraeth. 

Y gred yw bod 30,000 o ferched bob blwyddyn yn y DU wedi wynebu profiadau negyddol wrth roi genedigaeth, gydag un ymhob 20 yn datblygu anhwylder pryder ôl-drawmatig (PTSD).

Mae'r adroddiad yn galw am "safon sylfaenol mewn gwasanaethau mamolaeth" ar draws y DU a diwedd ar y "loteri cod post" o ofal pan yn feichiog a'r flwyddyn wedi geni'r babi. 

Ychwanegodd y dylai mamau gael "mynediad cyffredinol at wasanaethau iechyd meddwl mamol arbenigol ar draws y DU".

Fe wnaeth yr adroddiad hefyd alw ar y llywodraeth i amlinellu sut y byddant yn "recriwtio, hyfforddi a chadw bydwragedd" er mwyn sicrhau "lefelau diogel o staffio mewn gwasanaethau mamolaeth".