Mae Cymro oedd yn brif arbenigwr meddygol yr erlyniad yn achos Lucy Letby wedi dweud y dylai penaethiaid ysbytai a fethodd â gweithredu ar bryderon am y nyrs gael eu hymchwilio am ddynladdiad corfforaethol.

Mae Dewi Evans, pediatregydd ymgynghorol sydd wedi ymddeol, yn dweud y bydd yn ysgrifennu at Heddlu Sir Caer i ofyn iddynt ymchwilio i benaethiaid “hollol esgeulus” am beidio â gweithredu ar bryderon am Letby tra roedd hi'n llofruddio babanod, yn ôl The Observer.

Fe wnaeth penaethiaid hefyd feio gwasanaethau eraill y GIG am nifer o’r marwolaethau anesboniadwy - ac mewn adolygiad ym mis Mai 2016 dywedwyd nad oedd “unrhyw dystiolaeth o gwbl yn erbyn [Letby] heblaw am gyd-ddigwyddiad”.

Cafwyd Letby, 33, yn euog ddydd Gwener o lofruddio saith o fabanod ac o geisio llofruddio chwech arall yn ystod ei shifftiau yn yr uned newydd-anedig yn Ysbyty Iarlles Caer rhwng 2015 a 2016.

Pryderon

Mae meddygon ymgynghorol wnaeth godi pryderon am Letby mor bell yn ôl â 2015 wedi dweud y gallai babanod fod wedi cael eu hachub pe bai rheolwyr yr ysbyty wedi gwrando a gweithredu'n gynt.

Cododd prif ymgynghorydd uned newydd-anedig Ysbyty Iarlles Caer, Dr Stephen Brearey, gysylltiad Letby am y tro cyntaf â chynnydd mewn achosion o farwolaethau babanod ym mis Mehefin 2015.

Dywedodd wrth The Guardian y gellid dadlau y gellid bod wedi osgoi marwolaethau mor gynnar â mis Chwefror 2016 pe bai swyddogion wedi “ymateb yn briodol” i gais am gyfarfod brys gan feddygon oedd yn pryderu am y sefyllfa.

Dim ond yn 2017 y cysylltwyd â’r heddlu.

Parhaodd ymgynghorydd arall, Dr Ravi Jayaram, i fynegi pryderon i reolwyr wrth i farwolaethau sydyn ac annisgwyl ddilyn.

Disgrifiodd y ddau ymgynghorydd amharodrwydd swyddogion gweithredol ysbytai i gynnwys yr heddlu mewn unrhyw ymchwiliad rhag niweidio enw da’r ymddiriedolaeth iechyd.

'Esgeilus iawn'

Cafodd Dr Evans y dasg gan Heddlu Sir Caer i edrych ar gyfres o farwolaethau yn uned newydd-anedig Ysbyty Iarlles Caer yn 2015 a 2016.

Dywedodd y gallai penaethiaid fod wedi helpu i osgoi tair llofruddiaeth pe baen nhw wedi gweithredu gyda mwy o frys ar bryderon.

Dywedodd wrth The Observer: “Roedden nhw’n esgeulus iawn.

“Byddaf yn ysgrifennu at heddlu Sir Caer ac yn gofyn iddynt, o’r hyn yr wyf wedi’i glywed yn dilyn diwedd yr achos, fy mod yn credu y dylem yn awr ymchwilio i nifer o reolwyr mewn perthynas â materion dynladdiad corfforaethol.

“Rwy’n credu bod hwn yn fater sy’n gofyn am ymchwiliad i ddynladdiad corfforaethol.”

Dywedodd Dr Evans y dylai’r heddlu hefyd ymchwilio i’r ysbyty mewn “mewn perthynas ag esgeulustod troseddol”.

Ychwanegodd: “Roedd methu â gweithredu yn hynod anghyfrifol - gadewch i ni ei gwneud mor glir â hynny.

“Rydym yn sôn am argyfwng difrifol. Mae’n hynod anghyfrifol.”

Dywedodd Dr Nigel Scawn, cyfarwyddwr meddygol yn Ysbyty Iarlles Caer, ddydd Gwener: “Ers i Lucy Letby weithio yn ein hysbyty, rydym wedi gwneud newidiadau sylweddol i’n gwasanaethau ac rwyf am roi sicrwydd i bob claf a all gael mynediad i’n gwasanaethau eu bod yn gwneud hynn ac yn gallu bod yn hyderus yn y gofal y byddant yn ei dderbyn.”