Image
Sir Benfro: Nifer yr ail dai ar werth wedi treblu ar ôl codi premiwm treth cyngor
05/09/2024Sir Benfro: Nifer yr ail dai ar werth wedi treblu ar ôl codi premiwm treth cyngor
Mae nifer yr ail dai sydd ar werth yn Sir Benfro wedi mwy na threblu ar ôl i'w premiwm treth cyngor gynyddu.
Yn ôl ystadegau newydd, roedd 135 o ail dai ar y farchnad ym mis Gorffennaf, i fyny o 38 y flwyddyn flaenorol.
Mae ymgyrchydd sydd am weld y farchnad dai yn cael ei diwygio wedi disgrifio'r ffigyrau fel rhai "calonogol".
Ond yn ôl un gwerthwr tai, mae talu rhagor o dreth cyngor wedi cael "effaith enfawr" ar berchnogion ail dai.
O dan reolau newydd, fe all cynghorau godi premiwm o hyd at 300% ar ben y lefel arferol i geisio mynd i'r afael â'r argyfwng tai.
Fe gyflwynodd Cyngor Sir Penfro y premiwm treth cyngor o 200% ar berchnogion ail dai ym mis Ebrill gan dreblu eu biliau.
Ond mae'n bosib osgoi talu'r premiwm am hyd at flwyddyn gan roi'r tŷ ar y farchnad.
Ar 1 Gorffennaf eleni, roedd nifer yr ail dai ar werth yn y sir wedi cynyddu o 97 mewn blwyddyn - cynnydd o 255%.
Mae'r cyngor wedi cyhoeddi ffigyrau sy'n dangos bod nifer yr ail dai a hunan arlwyo wedi gostwng dros eleni o'i gymharu â 2023.
Maen nhw'n dangos bod:
- nifer yr ail dai wedi gostwng o 3,364 i 3,271 (-2.7%)
- nifer llety hunan arlwyo wedi disgyn o 2,621 i 2,425 (-7.47%)
Fe gyflwynodd Llywodraeth Cymru, fel rhan o gytundeb cyd-weithio Llafur a Phlaid Cymru, y premiwm yn rhannol er mwyn ei gwneud yn haws i bobol leol allu fforddio prynu tai yn yr ardaloedd y cawson nhw eu magu.
Cafodd Hedd Ladd Lewis, sy'n ymgyrchu i ddiwygio'r farchnad dai ei fagu yn Nhrefdraeth, Sir Benfro.
Mae tua 30% o'r eiddo yn y dref yn ail dai neu yn llety gwyliau.
Dywedodd bod y cynnydd yn nifer yr ail dai sydd ar werth yn "galonogol".
"Ond dwi’n credu mai rhan o’r broblem yw hwnna oherwydd pwy sydd yn mynd i brynu’r tai yma?"
Ychwanegodd: "Beth sydd gyda ni yw marchnad agored a dyw’r bobol leol sydd yn ennill cyflogau bach - ar gyfartaledd £28,000 y flwyddyn - dydyn nhw methu cystadlu ac felly mae yna ryw anghyfiawnder mawr o ran y farchnad dai ac yn sicr mae angen gweld ryw fath o ddeddf eiddo sydd yn mynd i sicrhau fod gan y gymuned leol hawl gyfreithiol i gartref."
Image
Dywedodd Neil Evans, perchennog gwerthwyr tai West Wales Properties, bod y premiwm treth cyngor wedi cael "effaith enfawr", yn enwedig mewn llefydd fel Tŷ Ddewi a Threfdraeth.
"Ry'n ni'n gweld tai yn dod ar farchnad ar lefel nad ydw i wedi ei weld mewn 30 mlynedd," meddai.
"Fe allan nhw (perchnogion ail dai) brynu eiddo'r ochr arall i Afon Hafren a chael dim o hyn. Be ry'n ni'n ffeindio hefyd yn gyffredinol hefyd yw ei fod wedi effeithio'r farchnad wyliau hefyd."
Dywedodd y Cynghorydd Aled Thomas, Ceidwadwr lleol sy'n gwrthwynebu'r premiwm: "Mae twristiaid yn un o'r pethau sy'n dod a'r arian i'r economi ond mae dal pobol sydd yn mynd allan o fusnesau achos y polisïau yma.
Image
"Y peth i wneud yw adeiladu mwy o dai. Dim ond ryw 20/30 o dai sydd wedi cael eu hadeiladu gan y cyngor yn y 30 mlynedd diwethaf ac mae hwnna'n warthus.
"Os ni eisiau bod yn serious am gael mwy o dai i bobol leol a phrisiau tai yn dod lawr mae angen adeiladu mwy o dai."
Mae Cyngor Sir Benfro yn anghytuno â'r ffigyrau gan y cynghorydd Aled Thomas ac wedi cael cais i wneud sylw.
Mae Cyngor Sir Benfro yn anghytuno â'r ffigyrau gan y cynghorydd Aled Thomas ac wedi cael cais i wneud sylw.
