Mae Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr wedi rhybuddio y gallai prinder rhai ffrwythau a llysiau yn archfarchnadoedd y DU fod yn arwydd o broblem ehangach.

Dywedodd dirprwy lywydd yr undeb, Tom Bradshaw, fod dibyniaeth ar fewnforion wedi gadael y DU yn agored i effaith “digwyddiadau tywydd sydyn” dramor.

Mae biliau ynni cynyddol o ganlyniad i'r rhyfel yn Wcráin hefyd wedi effeithio ar rai tyfwyr llysiau yn y DU, ychwanegodd.

Dywedodd fod y DU bellach “wedi cyrraedd pwynt tyngedfennol” a bod angen iddi “gymryd rheolaeth ar y bwyd rydyn ni’n ei gynhyrchu” yng nghanol “anwadalrwydd o gwmpas y byd” a achoswyd gan y rhyfel yn Ewrop a newid hinsawdd.

Fe ddaw hyn wrth i’r prinder tomatos yn archfarchnadoedd y DU ehangu i gynnwys ffrwythau a llysiau eraill oherwydd cyfuniad o dywydd gwael a phroblemau trafnidiaeth yn Affrica ac Ewrop.

Dywedodd Mr Bradshaw wrth Times Radio ddydd Sadwrn: “Rydyn ni wedi bod yn rhybuddio am y foment hon dros y flwyddyn ddiwethaf.

“Mae’r digwyddiadau trasig yn Wcráin wedi gyrru chwyddiant, yn enwedig chwyddiant ynni i lefelau nad ydym wedi’u gweld o’r blaen.

“Mae yna ddiffyg hyder gan y tyfwyr eu bod nhw'n mynd i gael yr enillion sy'n cyfiawnhau plannu yn eu tai gwydr, ac ar hyn o bryd mae gennym ni lawer o dai gwydr a fyddai'n tyfu'r tomatos, pupur, ciwcymbr, yn eistedd yno'n wag oherwydd na allent gymryd y risg o'u plannu â'r cnydau, heb ddychmygu y byddent yn cael yr elw o'r farchnad.

“A chyda nhw’n gwbl ddibynnol ar fewnforion – fe fyddai gennym ni rai mewnforion bob amser – ond rydyn ni wedi bod yn gwbl ddibynnol ar fewnforion bellach. A phan fu rhai digwyddiadau tywydd sydyn ym Moroco a Sbaen, mae'n golygu ein bod ni wedi dioddef y prinderau hyn.

“Mae’n ddiddorol iawn nad oedden ni’n arfer dod o hyd i unrhyw beth, neu fawr ddim, o Foroco cyn Brexit ond rydyn ni wedi cael ein gorfodi i fynd ymhellach i ffwrdd a nawr mae’r siociau tywydd hyn sy’n dod yn fwy cyffredin wedi cael effaith wirioneddol ar y bwyd sydd ar gael ar ein silffoedd heddiw.”

Ddydd Mercher, dilynodd Tesco Aldi, Asda a Morrisons wrth gyflwyno cyfyngiadau cwsmeriaid ar rai cynnyrch ffres wrth i brinder adael silffoedd archfarchnadoedd yn foel.