Mae Cymru wedi colli 0-73 yn erbyn De Affrica yng ngêm olaf Cyfres yr Hydref yng Nghaerdydd.

Dyma eu colled drymaf erioed wrth chwarae gartref, gan dorri record y grasfa 68–14 yn erbyn Lloegr ym mis Mawrth.

Roedd y gêm yn un ddadleuol, gan ei bod yn cael ei chwarae y tu allan i’r ffenestr ryngwladol, a'n cyd-daro â gemau’r Bencampwriaeth Rygbi Unedig.

Roedd Cymru heb 13 o chwaraewyr sy’n chwarae i glybiau y tu allan i’r wlad, ac roedd bylchau amlwg i’w gweld hefyd yn y dorf Stadiwm Principality.

Roedd De Affrica hefyd heb nifer o’u dewisiadau cyntaf, gyda Chwaraewr y Flwyddyn Malcolm Marx a Cheslin Kolbe yn dychwelyd i’w clybiau yn Japan.

Serch hynny, roedd mwy o gapiau rhyngwladol ar fainc De Affrica – 374 – nag oedd yng nhîm 23 dyn Cymru gyda’i gilydd – 306.

Dywedodd Undeb Rygbi Cymru fod y gêm yn bwysig ar gyfer datblygu chwaraewyr Cymru ac ail-fuddsoddi arian yn y gêm yng Nghymru.

Ond roedd y gêm yn un gwbl unochrog o’r cychwyn cyntaf, gyda De Affrica yn dominyddu heb edrych fel bod angen iddyn nhw godi gêr.

Llwyddodd Cymru i ennill cic rydd o sgrym gyntaf y gêm, ond daeth grym De Affrica i’r amlwg yn y sgrym nesaf wrth iddyn nhw chwalu pac Cymru.

Fe enillon nhw dafliad o’r ystlys yn ddwfn yn hanner Cymru ac fe lwyddodd y prop Gerhard Steenekamp i wasgu drosodd am eu cais cyntaf.

Pum munud yn ddiweddarach, dangosodd De Affrica eu gallu ymysg yr olwyr wrth i Ethan Hooker wibio drwy ganol tri o amddiffynwyr Cymru wedi pas celfydd gan Damien Willemse.

Roedd De Affrica yn bygwth eto drwy Siya Kolisi, ond penderfynwyd bod pas flaenorol gan Sacha Feinberg-Mngomezulu i Ethan Hooker wedi mynd ymlaen.

Fe sgoriodd Jasper Wiese yn fuan wedyn o sgrym gosb wedi i Joe Hawkins gamsefyll, gan roi De Affrica 21–0 ar y blaen.

Fe enillodd Cymru gic gosb o sgrym a llwyddo i sicrhau tafliad o’r ystlys ddeg metr o linell De Affrica, ond fe dafodd y capten Dewi Lake y bêl dros ben ei gyd-chwaraewyr.

Fe orffennodd yr hanner ar nodyn cyfarwydd wrth i De Affrica orymdeithio i lawr y cae, ennill grym a sgorio dan y pyst drwy’r mewnwr Van den Berg, ar ôl i’r canolwr Andre Esterhuizen chwalu drwy’r llinell amddiffyn.

Gorffennodd yr hanner 28–0, gyda De Affrica yn edrych yn gyfforddus iawn a Chymru bron heb gael eu dwylo ar y bêl.

Roedd Cymru wedi cario’r bêl 19 o weithiau yn unig i 67 gan Dde Affrica, ac wedi ennill 93 o fetrau i’w 389. Roedden nhw wedi taclo 102 o weithiau, o’u cymharu â dim ond 24 gan Dde Affrica.

Yr ail hanner

Roedd dechrau pryderus i Gymru yn yr ail hanner wrth i un o’i chwaraewyr gorau yn yn yr hanner cyntaf, Aaron Wainwright, orfod gadael y cae am gyfnod gyda gwaed yn llifo o’i lygad dde.

Daeth Morgan Morse ymlaen yn ei le, eiliadau yn unig cyn i De Affrica hyrddio drosodd am gais arall drwy’r prop Wilco Louw.

Fe dderbyniodd blaenasgellwr Cymru, Tainee Plumtree, gerdyn melyn am drosodd cyn sgorio’r cais.

Yn fuan wedyn fe sgoriodd Sacha Feinberg-Mngomezulu ar ôl cymryd cic rydd yn gyflym a bylchu drwy ganol amddiffynwyr Cymru.

Munudau yn ddiweddarach, wrth i Gymru geisio ymosod, fe daflodd Dan Edwards bas flêr a laniodd wrth draed Canan Moodie ac fe giciodd y bêl i fyny’r cae i sgorio.

Ar ôl dechrau trychinebus i’r ail hanner roedd gwaeth eto i ddod i Gymru wrth i Dde Affrica wagio eu mainc gyfan, oedd yn cynnwys wyth blaenwr ac un mewnwr, ar ôl 52 munud.

Fe groesodd De Affrica'r hanner cant o bwyntiau gyda chais gan Andre Esterhuizen yn y gornel wedi pas gan Damian Willemse.

Roedd Aaron Wainwright newydd gamu yn ôl i’r cae cyn derbyn cerdyn melyn am ysgwydd i wyneb Sacha Feinberg-Mngomezulu cyn y cais.

Sgoriodd Feinberg-Mngomezulu ei ai gais wedi i Andre Esterhuizen dorri drwodd unwaith eto o dafliad o’r ystlys.

Fe agorodd Ruan Nortje ddegfed cais De Affrica wedi i Zachary Porthen gario’r bel at y llinell, ac Eben Etzebeth yr 11fed er gwaethaf adolygiad gan y dyfarnwr.

Fe welodd Eben Etzebeth gerdyn coch hwyr wedi i'w fawd fynd i lygad Alex Mann.

Mae’r canlyniad yn golygu bod Cymru yn gorffen Cyfres yr Hydref wedi ennill un o’r pedair gêm yn unig - yn erbyn Japan.

Mae Pencampwyr y Byd De Affrica yn gorffen y gyfres yn ddiguro ar ôl trechu Iwerddon, Ffrainc a’r Eidal oddi cartref hefyd.

Rhagor i ddilyn...