Roedd merch bump oed oedd ag awtistiaeth wedi ei “swyno” gan fflamau, cyn iddi farw mewn tân yn ei chartref ger Crymych.

Clywodd cwest i farwolaeth Alysia Salisbury ddydd Gwener bod ei hystafell wely ar lawr cyntaf ei chartref ym mhentref Pontyglasier wedi mynd ar dân ar 27 Mai 2023.

Clywodd y cwest ei bod hi wedi ei hudo gan bethau “synhwyraidd” gan gynnwys fflamau.

Dywedodd ei mam Tara Salisbury wrth yr heddlu ei bod hi’n debygol y byddai ei merch wedi gwylio’r fflamau “heb unrhyw ofn” yn hytrach na cheisio ffoi.

Dywedodd y Cwnstabl James Lang-Ford ei bod hi wedi ei gadael ar ei phen ei hun am gyfnod gan ei chwaer oedd wedi mynd i wneud bwyd iddyn nhw.

O fewn pum munud roedd y larwm dân wedi canu ond roedd y teulu wedi meddwl mai’r ffwrn oedd yn gyfrifol, cyn gweld y mwg.

“Yn yr amser y ceisiodd Tara a Joshua fynd i mewn i’r ystafell wely, daeth y tân dros eu pennau ar y nenfwd gan ddatblygu’n gyflym a symud ymlaen i fyny’r grisiau i ystafell wely’r atig," meddai Mr Lang-Ford.

Ar ôl darganfod y tân dywedodd bod Tara Salisbury a’i phartner Joshua wedi ceisio mynd i mewn i’r ystafell ond bod y fflamau eisoes yn rhy gryf.

“Roedd y tân eisoes dros eu pennau ar y nenfwd ac ar ei ffordd i fyny’r grisiau i’r atig,” meddai.

Dywedodd Jason Woodman, sywddog tân yng Ngwasanaeth Tân ac Achub Gorllewin a Chanolbarth Cymru bod Tara wedi dioddef anafiadau wrth geisio cyrraedd ei merch.

“Fe wnaeth Tara a Joshua ymdrechion i fynd i mewn i’r ystafell ond roedd y tân yn rhy gryf ac roedd Tara wedi ei llosgi," meddai.

“Ar y pwynt hwnnw roedd Tara yn dal i allu clywed Alysia yn gweiddi amdani.”

‘Anfwriadol’

Clywodd y crwner y gallai Alysia fod wedi cynnau'r tân gan ddefnyddio taniwr sigarets.

Cofnododd yr Uwch Grwner Dros Dro Paul Bennett gasgliad o farwolaeth ddamweiniol.

Dywedodd: “Digwyddodd y farwolaeth o ganlyniad i ddamwain ac mae’n debygol mai canlyniad anfwriadol gweithred fwriadol ydoedd.

“Ni allaf ddechrau dychmygu’r arswyd a’r ymdeimlad llwyr o ddiymadferthedd yr aeth Tara a Joshua drwyddo wrth iddynt wynebu’r sefyllfa yn yr ystafell wely gefn ar ôl agor y drws a sylweddoli nad oedden nhw’n gallu mynd i mewn i achub Alysia.”

Dywedodd Tara Salisbury: “Ry’n ni’n gweld ei heisiau hi’n ofnadwy.

“Roedd hi’n annwyl iawn a bydd colled fawr ar ei hôl am amser hir iawn."