Mae gwyddonwyr wedi tyfu modelau “cyflawn” o embryonau dynol mewn labordy gyda'r holl nodweddion cyffredin a geir mewn embryonau arferol tua phythefnos oed.

Cawsant eu datblygu heb ddefnyddio sberm, wyau na chroth, ac maent yn cael eu galw'n strwythurau tebyg i embryo bôn-gelloedd, neu SEMs.

Dywedodd yr ymchwilwyr yn Sefydliad Gwyddoniaeth Weizmann yn Israel fod eu modelau yn cynnwys hormonau a achosodd i brawf beichiogrwydd masnachol droi'n bositif.

Dywedodd y gwyddonwyr fod eu SEMs yn wahanol i fodelau embryo blaenorol, am eu bod nhw wedi dangos y gallu i symud ymlaen i’r cam datblygiadol nesaf, gan gynnig “cyfle digynsail i daflu goleuni newydd ar ddechreuadau dirgel yr embryo”.

Mae’r tîm yn gobeithio y gallai eu gwaith daflu goleuni ar y “ddrama” sy’n digwydd yn ystod wythnosau cyntaf datblygiad dynol a helpu i gael cipolwg ar yr hyn sy’n achosi namau geni neu pam mae camesgoriadau’n digwydd.

'Dirgelwch'

Dywedodd yr Athro Jacob Hanna a arweiniodd yr ymchwil: “Mae’r ddrama yn y mis cyntaf, ac mae’r wyth mis o feichiogrwydd sy’n weddill yn bennaf yn llawer o dwf.

“Ond mae’r mis cyntaf hwnnw’n dal i fod yn ddirgelwch i raddau helaeth.

“Mae ein model embryo dynol sy’n deillio o fôn-gelloedd yn cynnig ffordd foesegol a hygyrch o edrych ar y dirgelwch hwn.

“Mae’n dynwared yn agos ddatblygiad embryo dynol go iawn, yn enwedig ymddangosiad ei bensaernïaeth.”

Ar gyfer yr astudiaeth, a gyhoeddwyd yn y cylchgrawn Nature, defnyddiodd yr ymchwilwyr bôn-gelloedd sydd â'r potensial i ddod yn unrhyw fath o feinwe yn y corff.

Yna defnyddiwyd cemegau i hybu'r celloedd hyn i dyfu.

Cafodd y celloedd eu hunain eu trefnu mewn i strwythurau a oedd yn dynwared nodweddion embryo dynol go iawn.

Caniatawyd i'r modelau dyfu nes iddynt gyrraedd cam a oedd yn cyfateb i embryo pythefnos oed ar ôl ffrwythloni.

Llun: Sefydliad Gwyddoniaeth Weizmann