Efallai nad ydi gwellt papur yn well i'r amgylchedd na phlastig, oherwydd ei fod yn cynnwys cemegau gwenwynig, yn ôl astudiaeth newydd.

Rhybuddiodd  ymchwilwyr yng Ngwlad Belg bod y cemegau yn gallu cael effeithiau hirdymor ar  iechyd pobl.

Mae nifer o wledydd gan gynnwys y DU wedi gwahardd gwerthiant deunydd plastig untro gan gynnwys gwellt.

Yn sgil hynny mae gwellt o ddeunydd gwahanol gan gynnwys papur a bambŵ wedi cael eu defnyddio yn eu lle.

Dyma'r astudiaeth gyntaf yn Ewrop i effeithiau'r gwellt papur, lle cafodd 39 brand eu profi am gemegau synthetig sydd yn cael eu cydnabod fel sylweddau poly- a perfluoroalkyl (PFAS).

Defnyddiodd ymchwilwyr 29 gwelltyn yfed gwahanol o bum deunydd - papur, bambŵ, gwydr, dur gwrthstaen a phlastig. Yn bennaf roedd y rhain o archfarchnadoedd a bwytai.

Roedd 27 o'r 39, neu 69% yn cynnwys PFAS, gydag 18 PFAS gwahanol yn cael eu canfod.

Gwellt papur oedd y mwyaf tebygol o gynnwys PFAS, gyda chemegau yn cael eu canfod mewn 90% o'r rhai gafodd eu profi.

Cafodd PFAS hefyd eu canfod mewn pedwar o bob pum brand o wellt bambŵ, tri o bob pedwar o'r brandiau gwellt plastig, a dau o bob pump o'r gwellt gwydr.

Doedd dim PFAS yn yr un o'r gwellt dur gwrthstaen.

Cyngor

Dywedodd Dr Groffen: “Gall symiau bach o PFAS, er nad ydynt yn niweidiol eu hunain, ychwanegu at y llwyth cemegol sydd eisoes yn bresennol yn y corff.

“Nid oeddem wedi canfod unrhyw PFAS mewn gwellt dur gwrthstaen, felly byddwn yn cynghori pobl i ddefnyddio’r math hwn o wellt - neu osgoi defnyddio gwellt o gwbl.

“Mae gwellt wedi'i wneud o ddeunyddiau sy'n seiliedig ar blanhigion, fel papur a bambŵ, yn aml yn cael eu hysbysebu fel rhai sy'n fwy cynaliadwy ac ecogyfeillgar na'r rhai sydd wedi'u gwneud o blastig.

“Fodd bynnag, mae presenoldeb PFAS yn y gwellt hyn yn golygu nad yw hynny o reidrwydd yn wir.”

Dywedodd yr ymchwilwyr fod y crynodiadau PFAS yn isel, ac o gofio bod y rhan fwyaf o bobl yn tueddu i ddefnyddio gwellt yn achlysurol yn unig, mae'r risg i iechyd yn isel iawn.

Ond gallai PFAS aros yn y corff am nifer o flynyddoedd.

Maent wedi bod yn gysylltiedig â nifer o broblemau iechyd, gan gynnwys ymateb is i frechlynnau, pwysau geni is, clefyd y thyroid, lefelau uwch o golesterol, niwed i'r afu, canser yr arennau a chanser y ceilliau.