Mae digonedd o berfformiadau theatrig ym mhob cwr o’r Maes eleni. Mared Llywelyn, aelod o Bwyllgor Theatr Eisteddfod Llŷn ac Eifionydd fu’n pori drwy’r rhaglen ar ein rhan.

Mae gwledd o theatr o’ch blaen yn ystod wythnos yr Eisteddfod eleni. Mae’r ffaith bod cymaint o gynyrchiadau – o lwyfan, i theatr stryd, i ddawns – yn mynd i fod ar gael inni fwynhau mewn cae ym Moduan y tu hwnt o gyffrous.

Yr hyn oedd yn bwysig i’r Pwyllgor Theatr yw bod rhywbeth yma at ddant pawb. Yn ogystal â chynyrchiadau ar lwyfan, mae llu o sgyrsiau difyr, darlleniadau ac ambell i syrpreis fydd yn ymddangos ar y Maes bob hyn a hyn.

Bydd mwy na digon i ddiddori’r plant, ac i ddweud y gwir ‘dwi ar dân i gael y profiad o ymweld â Threantur yn y Pentre Plant, sy’n cael ei drefnu gan National Theatre Wales. Fan hyn, mae’r pwyslais ar chwarae a’r dychymyg, a lle i blant redeg yn rhydd drwy’r dydd petaen nhw eisiau... ydi oedolion yn cael mynd, plîs?

Image

Yn ogystal â hen ffefrynnau fel sioeau ‘Cyw’ a ‘Stwnsh’, mae cynyrchiadau hudolus eraill i ddiddori plant a theuluoedd, megis ‘Ble Mae’r Dail yn Hedfan?’, Cwmni Theatr Arad Goch, ‘Brogs y Bogs’, Familia de la Noche, a golwg newydd ar yr ‘Hogyn Pren’ gan Theatr Genedlaethol Cymru – antur am fab o froc môr sydd wedi’i ysbrydoli gan gerdd ID Hooson.

Eleni mae sioe newydd wedi’i datblygu yn arbennig ar gyfer pobl ifanc. Mae cryn edrych ymlaen at ‘Popeth ar y Ddaear’, cwmni Frân Wen, a berfformir ym Maes B nos Wener yr Eisteddfod. Bydd yn cyfuno cerddoriaeth, y gair llafar, fideo a chelf weledol.

Oedolion – peidiwch â meddwl eich bod chi’n rhy hen i fynd i Maes B! Bydd y cynhyrchiad hwn, fydd yn mynd â’r gynulleidfa ar daith lythrennol ac emosiynol gyda’i neges amserol a phwysig yn brofiad a hanner ‘dwi’n siŵr.

Mae llais a phrofiad merched i’w glywed yn gryf yn yr arlwy eleni, a sawl un yn arddull y fonolog.

‘Dwi’n ffodus iawn bod ‘Croendena’, cwmni Frân Wen yn cael ei berfformio yng Ngaffi Maes B o nos Lun i nos Fercher. Wedi’i ysgrifennu gen i, ei gyfarwyddo gan Rhian Blythe ac yn serennu Betsan Ceiriog, mae’n ymdrin â phrofiadau merch ifanc yn tyfu fyny mewn ardal debyg iawn i Ben Llŷn... ocê, Pen Llŷn ydi o.

Mae’r gymuned a pherthyn yn chwarae rhan greiddiol yma, ac mae’n fraint ei fod yn cael ei berfformio ym Moduan.

Image

‘Dwi hefyd wedi ‘nghyffroi o weld bod monolog arall am ferch yn ei hugeiniau hwyr yng Nghaffi Maes B, sef yr enwog ‘Fleabag/ Bag Chwain’ gan Theatr Clwyd. Leah Gaffey sy’n ymgymryd â’r rôl eiconig yma.

Dwi’n sicr y bydd Caffi Maes B yn orlawn yn gwylio ‘Bag Chwain’ yn mynd drwy’i phethau, ac y bydd cyfieithiad Branwen Davies yn gwneud i’r gynulleidfa forio chwerthin.

Draw yn y Babell Wyddoniaeth y bydd monolog ‘Ffenast Siop’, Cwmni Theatr Bara Caws. Y cyfarwyddwr Iola Ynyr a’r actores Carys Gwilym sydd wedi bod yn datblygu’r ddrama hon am y menopôs – testun nad yw’n cael ei drafod o gwbwl, bron, er ei fod yn rhywbeth sy’n digwydd i’r rhan fwyaf o ferched.

‘Dwi’n edrych ymlaen i weld perfformiad Carys Gwilym o sgript gonest ac amrwd Iola Ynyr.

I gloi ar y thema monologau, cofiwch hefyd y bydd darlleniad yn y Babell Lên o fonologau Sioned Erin Hughes, wedi’i ysbrydoli gan gyfrol fuddugol, boblogaidd y Fedal Ryddiaith y llynedd, ‘Rhyngom’.

Image

Mi fydd yn wythnos brysur yn bersonol, gan fy mod i’n perfformio yn ‘Parti Priodas’, Theatr Genedlaethol Cymru, drama llawn hiwmor ond sydd hefyd yn torri’r galon gan Gruffudd Eifion Owen, a hefyd yn cystadlu yn y gystadleuaeth drama fer gyda Chwmni Drama Llanystumdwy yn y ddrama ‘Pwy?’ gan Brian Ifans.

Mae’r traddodiad theatr yn gryf yn Llanystumdwy, ac mae dylanwad Wil Sam Jones a Chwmni’r Gegin yn dal yn fyw yn yr ardal.

Arweinia hyn at ddigwyddiadau eraill ‘dwi’n edrych ymlaen atynt, sef cynhyrchiad Bara Caws o ‘Dinas’ gan WS Jones ac Emyr Humphreys a berfformir yn Neuadd Dwyfor, a sgwrs yn y Babell Lên i gofio ‘Dau Frawd Difyr, Dawnus’ sef WS ac Elis Gwyn: a’r ddau frawd difyr, dawnus sy’n cymryd rhan yn y sesiwn yw Gwilym Dwyfor a Gwyn Eiddior, sef wyrion WS.

Fysa well imi hefyd roi mensh i’r dyn pwysig arall yna o Lanystumdwy. Cadwch lygad am ddrws enwog rhif 10 ar y Maes, a hanes David Lloyd George gan gwmni Mewn Cymeriad.

Dwi am gloi drwy sôn am sgwrs fydd yn cloi’r wythnos theatrig, sef honno rhwng Aled Jones Williams a Ffion Dafis – dramodydd ac actores ‘Anweledig’, a sut mae archwilio’r gorau a’r gwaethaf o ddynoliaeth mewn llenyddiaeth.

Mae’n amhosib crynhoi pob digwyddiad, ond ‘dwi wir yn gobeithio y cewch chi gyfle i fwynhau cymaint o ddigwyddiadau theatr â phosib!

Dyma erthygl sy’n rhan o gyfres nodwedd sydd wedi eu paratoi ar gyfer rhaglen yr Eisteddfod Genedlaethol eleni. Mae awduron yr erthyglau yn cynnwys Eryl Crump, Siân Teifi, Mared Llywelyn a Twm Herd.