Mae prif weithredwr yr SNP Peter Murrell wedi ymddiswyddo, yn dilyn ffrae am ryddhau gwybodaeth am gwymp yn nifer aelodau'r blaid.

Roedd Mr Murrell, sy’n ŵr i Nicola Sturgeon, yn wynebu galwadau gan aelodau o Bwyllgor Gwaith Cenedlaethol y blaid i gyhoeddi dyddiad ar gyfer ei ymadawiad.

Gadawodd pennaeth cyfryngau’r SNP, Murray Foote, ei swydd ddydd Gwener yn dilyn ffrae am niferoedd aelodaeth y blaid. Roedd wedi cael ei gynghori i wadu stori oedd yn nodi fod y blaid wedi colli 30,000 o aelodau.

Ddydd Iau, datgelodd y blaid fod ei haelodaeth ar 15 Chwefror eleni yn 72,186, i lawr o 103,884 yn 2021.

Mewn datganiad ddydd Sadwrn, dywedodd Mr Murrell: “Fi fel prif weithredwr sy’n gyfrifol am ymatebion yr SNP i ymholiadau’r cyfryngau am ein nifer aelodaeth.

“Er nad oedd unrhyw fwriad i gamarwain, rwy’n derbyn mai dyna fu’r canlyniad. Rwyf felly wedi penderfynu cadarnhau fy mwriad i ymddiswyddo fel prif weithredwr ar unwaith.

“Doeddwn i ddim wedi bwriadu cadarnhau’r penderfyniad hwn tan ar ôl etholiad yr arweinyddiaeth.

“Fodd bynnag, gan fod fy nyfodol wedi tynnu sylw oddi ar yr ymgyrch rwyf wedi dod i’r casgliad y dylwn i sefyll lawr nawr, fel y gall y blaid ganolbwyntio’n llawn ar faterion yn ymwneud â dyfodol yr Alban."

'Helbul rhyfeddol'

Mae ymgeisydd ar gyfer arweinyddiaeth yr SNP, Kate Forbes, wedi cydnabod bod “helbul rhyfeddol” yn bodoli o fewn y blaid.

Ddydd Sadwrn fe wnaeth hi anfon llythyr agored at aelodau'r SNP oedd eto i fwrw eu pleidlais yn yr ymgyrch am arweinydd newydd.

Dywedodd Ms Forbes: “Bydd llawer ohonoch, fel fi, yn cael eich brifo a’ch syfrdanu gan yr helbul rhyfeddol yn ein plaid dros y dyddiau diwethaf.

“Os oedd unrhyw un yn amau ​​bod angen i hwn fod yn etholiad o newid i’r SNP, mae digwyddiadau diweddar ac ymddiswyddiadau yn cadarnhau neges graidd fy ymgyrch: ni fydd parhad yn ddigon da.”

Ychwanegodd: “Rwy’n caru’r SNP, ac rwy’n angerddol am ddyfodol yr Alban fel cenedl annibynnol, deg a chyfoethog.

“Ychydig flynyddoedd yn ôl, fe wnaeth sgandal siglo’r SNP a gofynnwyd i mi gamu i fyny a chyflwyno’r gyllideb gyda dim ond ychydig oriau o rybudd.

“Fe wnes i hynny, ar gyfer fy mhlaid ac ar gyfer pobol y wlad hon. Dyna nod o bwy ydw i. Ni fyddaf yn cilio rhag amseroedd anodd.

“Yn lle hynny dwi'n dod o hyd i'r ateb ac yn ymroi fy holl nerth.

“Mae gen i gryn barch at y ddau ymgeisydd arall, ond fi yw’r unig ymgeisydd sy’n gallu sicrhau newid gwirioneddol fel Prif Weinidog.”

Ddydd Sadwrn, fe adroddodd papur newydd yr Herald sylw gan uwch aelod dienw o’r pwyllgor gwaith yn trafod y cynnig o ddiffyg hyder yn Peter Murrell: “Mae gennym ni’r niferoedd. Nid oes gobaith yn uffern y gall Peter oroesi cynnig dim hyder.”

Dywedodd y papur newydd fod aelodau o fewn y pwyllgor gwaith yn galw ar Mr Murrell i osod dyddiad ar gyfer ei ymadawiad erbyn diwedd dydd Sadwrn.

Roedd Mr Murrell wedi bod yn brif weithredwr y blaid ers dros 20 mlynedd.