Mae'r sylwebydd chwaraeon, Eddie Butler, wedi marw yn 65 oed. 

Yn enedigol o Gasnewydd, fe astudiodd yng Ngholeg Fitzwilliam yng Nghaergrawnt cyn dilyn gyrfa lwyddianus fel chwaraewr rygbi a sylwebydd chwaraeon.

Roedd Eddie yn chwaraewr rygbi brwd gan chwarae fel wythwr i glwb Pont-y-pŵl ac fe chwaraeodd i dîm cyntaf Prifysgol Caergrawnt, cyn mynd ymlaen i fod yn gapten ar Gymru ar chwe achlysur yn ogystal â chael ei ddewis ar gyfer taith y Llewod yn Seland Newydd yn 1983, ac fe gafodd ei wahodd i chwarae gyda'r Barbariaid.

Er mwyn dilyn gyrfa yn y maes newyddiaduriaeth, roedd yn rhaid iddo roi diwedd ar ei yrfa fel chwaraewr rygbi.

Wedi iddo raddio, fe aeth ymlaen i weithio fel athro Ffrangeg yng Ngholeg Cheltenham cyn mynd ymlaen i weithio fel swyddog y Wasg a Chyhoeddusrwydd ar gyfer BBC Cymru Wales. 

We are devastated by the passing of our much loved and admired ambassador Eddie Butler.

Please read our full statement here. pic.twitter.com/AqVE9j3WN3

— Prostate Cymru (@ProstateCymru) September 15, 2022

Roedd wedi bod yn sylwebu ac yn cyflwyno ar gyfer y BBC, gyda teithiau'r Llewod, sawl Cwpan Rygbi'r Byd a'r Gemau Olympaidd yn rai o'r uchafbwyntiau. 

Roedd hefyd yn golofnydd cyson gyda'r Observer a'r Guardian.

Roedd yn ymgyrchydd brwd dros annibyniaeth i Gymru, ac roedd yn awdur dwy gyfrol am y byd rygbi.

Mae nifer wedi rhoi teyrnged iddo yn dilyn y newyddion. Mewn neges ar Twitter dywedodd cyn-gapten Cymru a'r Llewod, Sam Warburton bod ei feddyliau gyda theulu Butler a'i fod wedi bod yn fraint cael chwarae a chyd-sylwebu gydag ef.

Stunned at the news and passing of Eddie Butler. Thoughts with his family. What an amazing contribution to rugby and broadcasting. A privilege to have played and co-commentated with his voice. RIP Eddie 🙏 pic.twitter.com/AEMGSXKdhG

— Sam Warburton (@samwarburton_) September 15, 2022

Mewn datganiad dywedodd Undeb Rygbi Cymru bod marwolaeth Butler wedi "siglo'r byd rygbi."

"Cynrychiolodd ei wlad fel chwaraewr gyda balchder ac mae wedi bod yn gynhyrchiol yn y modd y mae wedi gwasanaethu rygbi Cymru yn ysgrifenedig ac ar lafar dros ddegawdau."

“He proudly represented his country as a player, was a mainstay in press boxes around the world long after he retired from the game and has been prolific in the way in which he has served Welsh rugby in both the written and spoken word over decades.

— Welsh Rugby Union 🏉 (@WelshRugbyUnion) September 15, 2022

Mewn neges ar Twitter dywedodd Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford: "Trist iawn clywed am farwolaeth Eddie.

"Roedd yn chwaraewr rygbi penigamp ac yn ddarlledwr talentog dros ben. Colled enfawr."

Llun: Asiantaeth Huw Evans