Etholiad Cyffredinol: Beth yw eich etholaeth newydd ar ôl newid ffiniau?

24/05/2024

Fe fydd yn etholiad ychydig yn wahanol i’r rhai blaenorol yng Nghymru ar 4 Gorffennaf eleni gyda phob ffin etholaethol heblaw am un yn newid a rhai ohonynt yn cael enwau newydd.

Mae nifer yr ASau Cymreig yn cael eu cwtogi o 40 i 32 yn dilyn adolygiad o’r ffiniau dros y blynyddoedd diwethaf.

Mae’r cyfan yn dilyn penderfyniad gan Lywodraeth y DU i sicrhau bod gan bob etholaeth nifer tebyg o bleidleiswyr ynddynt – rhwng 69,724 a 77,062.

Ynys Môn fydd yr unig eithriad am ei bod yn cael "statws gwarchodedig" am ei bod ar wahân i’r tir mawr.

Adolygodd y Comisiwn Ffiniau i Gymru ffiniau'r etholaethau eraill, gan olygu y bydd sawl sedd Gymreig yn diflannu yn eu ffurf bresennol a nifer yn newid yn sylweddol.

Oherwydd hynny bydd Cymru’n colli wyth sedd, gan fod gan y wlad yn flaenorol rai o’r etholaethau lleiaf yn y DU.

Dyma enwau a ffiniau etholaethau newydd ar gyfer seddi ASau yng Nghymru:

Aberafan Maesteg

Mae Aberafan Maesteg yn uno rhannau o bedair etholaeth flaenorol: Castell-nedd, Aberafan, Ogwr a Phen-y-bont ar Ogwr.

Aberhonddu, Maesyfed a Chwm Tawe

Mae Aberhonddu, Maesyfed a Chwm Tawe wedi'i hailenwi o Frycheiniog a Sir Faesyfed ac mae ei hardal wedi'i helaethu.

Alun a Glannau Dyfrdwy

Mae Alun a Glannau Dyfrdwy wedi ehangu.

Bangor Aberconwy

Mae Bangor Aberconwy yn uno rhannau o dair etholaeth flaenorol: Arfon, Aberconwy a Gorllewin Clwyd.

Blaenau Gwent & Rhymni

Mae Blaenau Gwent a Rhymni yn uno rhannau o bedair etholaeth flaenorol: Merthyr Tudful a Rhymni, Blaenau Gwent, Islwyn a Chaerffili. Mae mwyafrif y boblogaeth ar gyfer y sedd newydd yn dod o hen sedd Blaenau Gwent.

Bro Morgannwg

Mae ffin Bro Morgannwg wedi cael ei lleihau ychydig wrth i De Caerdydd a Phenarth gymryd brathiad allan ohono.

Caerfyrddin

Mae Caerfyrddin yn uno rhannau o ddwy hen etholaeth: Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, a Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr.

Caerffili

Mae Caerffili yn uno rhannau o ddwy gyn etholaeth - Caerffili ac Islwyn - gyda mwyafrif y boblogaeth yn dod o sedd bresennol Caerffili.

Canol a De Sir Benfro

Mae Canolbarth a De Sir Benfro yn uno rhannau o ddwy hen etholaeth: Preseli Penfro, a Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro.

Castell Nedd a Dwyrain Abertawe

Bydd sedd newydd Castell-nedd a Dwyrain Abertawe yn cynnwys llawer o hen dioriogaeth Castell-nedd a rhannau o etholaethau blaenorol Gŵyr, Dwyrain Abertawe ac Aberafan.

Ceredigion Preseli

Mae Ceredigion Preseli yn uno rhannau o ddwy hen etholaeth: Preseli Penfro, a Cheredigion.

De Caerdydd a Phenarth

Mae De Caerdydd a Phenarth yn uno rhannau o dair hen etholaeth, gyda mwyafrif y boblogaeth yn dod o hen sedd De Caerdydd a Phenarth.

Dwyfor Meirionnydd

Mae Dwyfor Meirionnydd yn uno rhannau o dair hen etholaeth: Dwyfor Meirionnydd, Arfon a De Clwyd.

Dwyrain Caerdydd

Mae Dwyrain Caerdydd yn uno rhannau o ddwy hen etholaeth: Canol Caerdydd, a De Caerdydd a Phenarth.

Dwyrain Casnewydd

Bydd ffiniau newydd Dwyrain Casnewydd yn cynnwys llawer o diriogaeth yr etholaeth flaenorol, a rhywfaint o hen ffin Gorllewin Casnewydd.

Dwyrain Clwyd

Mae Dwyrain Clwyd yn uno rhannau o bedair hen etholaeth: Gorllewin Clwyd, Dyffryn Clwyd, De Clwyd a Delyn.

Gogledd Caerdydd

Mae etholaeth Gogledd Caerdydd wedi ehangu, gan gymryd rhan o hen sedd Pontypridd.

Gogledd Clwyd

Mae Gogledd Clwyd yn uno rhannau o ddwy hen etholaeth: Gorllewin Clwyd a Dyffryn Clwyd.

Gorllewin Abertawe

Mae ffiniau newydd Gorllewin Abertawe yn cynnwys rhannau o hen ffiniau Dwyrain Abertawe a Gorllewin Abertawe.

Gorllewin Caerdydd

Mae ardal Gorllewin Caerdydd wedi ehangu, gan gynnwys rhan o etholaeth Pontypridd.

Gorllewin Casnewydd ac Islwyn

Mae Gorllewin Casnewydd ac Islwyn yn uno llawer o'r hyn oedd yn flaenorol yn seddi ar wahân â’r un enwau.

Gŵyr

Mae Gŵyr yn cyfuno rhannau o dair hen etholaeth, gyda mwyafrif y boblogaeth yn dod o hen sedd Gŵyr.

Llanelli

Mae ardal Llanelli wedi'i hehangu i gynnwys rhai o hen seddi Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr hefyd.

Maldwyn a Glyndŵr

Mae ffin newydd Maldwyn yn cynnwys hen sedd Sir Drefaldwyn yn ogystal â rhywfaint o hen sedd De Clwyd.

Merthyr Tudful ac Aberdâr

Mae Merthyr Tudful ac Aberdâr yn uno rhannau o ddwy etholaeth bresennol - Merthyr Tudful a Rhymni, a Chwm Cynon - gyda rhan fechan iawn o hen sedd Brycheiniog a Maesyfed.

Pen-y-bont ar Ogwr

Mae Pen-y-bont ar Ogwr yn uno rhannau o ddwy etholaeth flaenorol - Pen-y-bont ar Ogwr ac Ogwr - gyda mwyafrif y boblogaeth yn dod o hen sedd Pen-y-bont ar Ogwr.

Pontypridd

Mae ffin newydd Pontypridd yn cynnwys rhannau o hen ffiniau Pontypridd, Cwm Cynon ac Ogwr.

Rhondda ac Ogwr

Mae Rhondda ac Ogwr yn cynnwys sedd y Rhondda, yn ogystal â rhannau o etholaethau Ogwr a Phontypridd.

Sir Fynwy

Mae mwyafrif yr etholaeth yn dod o hen sedd Trefynwy, gan gymryd brathiad o hen sedd Dwyrain Casnewydd.

Torfaen

Mae ardal Torfaen ychydig yn fwy, gan gynnwys rhan fach o hen sedd Mynwy.

Wrecsam

Mae Wrecsam yn cynnwys sedd blaenorol Wrecsam, a hefyd rywfaint o sedd flaenorol De Clwyd.

Ynys Môn

Does dim newid i’r fam ynys – yr unig etholaeth yng Nghymru sy’n cadw ei ffiniau presennol. O ganlyniad mae dipyn yn llai nag etholaethau eraill Cymru – gyda 50,0900 o etholwyr yn hytrach na rhwng rhwng 69,724 a 77,062.

Pob llun gan San Steffan.